آب یکی از اجزاء ضروری ترکیب خون،لنف،ترشحات و بافت های مختلف بدن می باشد.
۵۰ تا ۷۰درصد وزن بدن را آب تشکیل می دهد. ۶۰ درصد وزن مردان و۵۴ درصد وزن زنان از آب است.
آب قبل از غذا و بعد از اکسیژن مهم ترین ترکیب برای بدن می باشد.
فقدان آب تا ۱۰ درصد خطر واقعی و جدی ندارد و بعضی از کارهای بدنی را می توان انجام داد اما بازده کار کاهش می یابد و انسان زود خسته می شود.
با از دست دادن ۲۰ تا ۲۲ درصد آب بدن مرگ به وقوع می پیوندد.در صورتی که بدن با از دست دادن مقدار زیادی مواد نشاسته ای،چربی و نصف مواد پروتئینی می تواند خسارت زیادی را تحمل کند.
آب برای تمام اعمال حیاتی بدن لازم است.
آب ساختمان اصلی سلول را تشکیل می دهد. اگر سلولی آب خود را از دست دهد،شکل و عمل حیاتی خود را از نیز دست می دهد.
خون،آب و یا مایع داخل بدن به عنوان عامل هضم و جذب،گردش خون،دفع مواد و ثابت نگه داشتن درجه حرارت بدن،ضروری می باشد.
مواد اضافی از بافت هایی که ۸۰ درصد آن آب است به کلیه ها و بقیه ی قسمت های بدن برده می شود تا دفع شود.
راه دفع اکثر مواد اضافی ادرار است که ۹۷ درصد آن آب می باشد.
نقش آب در بدن:
آب نقش مهمی در حیات انسان دارد.نقش اصلی آن بخاطر عمل شیمیایی آن می باشد.
آب حلال بسیاری از ترکیبات شیمیایی است.
دو عمل اصلی آب در بدن:۱_تنظیم درجه ی حرارت بدن. ۲_دفع مواد زائد.
۱_تنظیم درجه ی حرارت بدن:
یکی از راه های دفع مایعات از بدن تعریق یا تبخیر آب از منافذ پوستی است.افزایش درجه ی حرارت بدن در اثر کار شدید،تب،قرار گرفتن در هوای گرم یا حتی فعل و انفعالات طبیعی متابولیک فقط تا حد کمی قابل تحمل است.با افزایش انرژی گرمایی در بدن،آب حرارت نسوج(بافت ها)اطراف را به خود جذب
می کند و هنگامی که آب حرارت را جذب کرد کم کم تبخیر شده از منافذ پوستی دفع می گردد و در نتیجه منطقه مذبور خنک می شود.
برای تبخیر ۱ کیلو گرم آب حدود ۶۰۰ کیلو گرم کالری انرژی یا حرارت لازم است،بنابراین قطرات عرق مقدار زیادی حرارت بدن را می گیرند تا بخار شوند و بدین وسیله تعریق راه بسیار موثری در دفع حرارت بدن می باشد.تقریبا ۲۵ درصد حرارت بدن با تبخیر از راه پوست و هوای بازدم دفع می شود.تعریق سبب دفع مقداری از سموم بدن از راه پوست میگردد و برای بهداشت پوست و سلامت بدن از عوامل ضروری است به شرط آنکه مدت زیادی روی بدن باقی نمانند و با استحمام بتوان سمون آن را از روی بدن پاک نمود.
۲_دفع مواد زائد:
آب وسیله ی مهم دفع مواد زائد از بدن است.اغلب مواد زائد لازم برای بدن در آب محلول می باشند و می توانند از طریق اردار دفع شوند.
سوخت و ساز کبد میتواند برخی از مواد محلول در چربی را نیز به مواد محلول در آب تبدیل کند تا بتواند از راه ادرار دفع شود.
یکی از مواد زائد عمده ی بدن اوره است.هر چه بیشتر پروتئین خورده شود اوره ی بیشتری تولید می گردد که باید از طریق ادرار دفع شود.
هر چه بیشتر سدیم مصرف شود،سدیم بیشتری از راه اردار دفع می گردد.
با کنترل مصرف پروتئین و سدیم مقدار اردار دفعی را نیز می توان کنترل و محدود کرد.
در شرایط طبیعی روزانه ۱ تا ۲ لیتر ادرار از بدن دفع می شود.چنانچه حجم ادرار دفعی کمتر از ۶۰۰ میلی لیتر باشد ادرار دفع شده خیلی غلیظ است و به کلیه ها فشار وارد میکند._سایر اعمال آب:آب همچنین در ساختن مواد لغزنده ای که در زانو ها وسایر مفاصل بدن وجود دارند کمک می کند.
آب بخش اصلی بزاق،صفرا،مایع موجود در کیسه ی جنینی را تشکیل می دهد._منابع غذایی آب و میزان مورد نیاز روزانه:افراد بزرگسال به طور طبیعی به ازای هر کیلو کالری که در بدنشان سوخته می شود به یک میلی لیتر آب نیاز دارند.
برای حدود ۲۰۰۰ کیلو کالری انرژی مصرفی به ۲/۴ لیتر ( ۸ لیوان آب) نیاز می باشد.حدود ۱ لیتر از آن مربوط به آبی است که به طور معمول از ریه ها که معادل ۴۰۰ میلی لیتر،مدفوع ۱۵۰ میلی لیتر و پوست ۵۰۰ میلی لیتر دفع می شود.
افراد این بخش از آب دفعی را حس نمی کنند به همین دلیل این بخش را دفع نامحسوس می نامند.
ما روزانه حدود ۱ لیتر ( ۴ لیوان) آب یا مایعات را به اشکال مختلف مصرف میکنیم.مواد غذایی نیز مقداری از آب مورد نیاز مارا تأمین می کنند،به طور مثال ۸۰ درصد سیب زمینی،۸۶ درصد پرتقال،۳۶ درصد نان را آب تشکیل می دهد.
با مصرف اینگونه مواد بخش دیگری از آب مورد نیاز بدن تأمین می گردد.
چنانچه فردی به اندازه ی کافی آب و مایعات مصرف نکند اولین علامت آن در بدن احساس تشنگی است،البته احساس تشنگی همیشه به ویژه هنگام بیماری و در سالمندان قابل اعتماد نیست.
به افراد بیمار به خصوص در حالت تب،اسهال و به سالمندانی که در بیمارستان ها و یا مراکز سالمندان بستری هستند باید مایعات را نوشانیده و یا نوشیدن آن را یاداوری کرد.در اینگونه افراد همچنین کنترل مایعات دریافتی و دفعی نیز حائذ اهمیت می باشد.
از سوی دیگر مصرف بیش از حد آب نیز میتواند برای بدن مسموم کننده باشد.
برگرفته از کتاب "راهبردهای تغذیه ای در فعالیت های ورزشی و کنترل وزن"
تالیف:دکتر عباسعلی گائینی
گردآوری و تنظیم : عاطفه زنگی آبادی ( همکار گروه فرهنگی - اجتماعی تابناک کرمان)
۵۰ تا ۷۰درصد وزن بدن را آب تشکیل می دهد. ۶۰ درصد وزن مردان و۵۴ درصد وزن زنان از آب است.
آب قبل از غذا و بعد از اکسیژن مهم ترین ترکیب برای بدن می باشد.
فقدان آب تا ۱۰ درصد خطر واقعی و جدی ندارد و بعضی از کارهای بدنی را می توان انجام داد اما بازده کار کاهش می یابد و انسان زود خسته می شود.
با از دست دادن ۲۰ تا ۲۲ درصد آب بدن مرگ به وقوع می پیوندد.در صورتی که بدن با از دست دادن مقدار زیادی مواد نشاسته ای،چربی و نصف مواد پروتئینی می تواند خسارت زیادی را تحمل کند.
آب برای تمام اعمال حیاتی بدن لازم است.
آب ساختمان اصلی سلول را تشکیل می دهد. اگر سلولی آب خود را از دست دهد،شکل و عمل حیاتی خود را از نیز دست می دهد.
خون،آب و یا مایع داخل بدن به عنوان عامل هضم و جذب،گردش خون،دفع مواد و ثابت نگه داشتن درجه حرارت بدن،ضروری می باشد.
مواد اضافی از بافت هایی که ۸۰ درصد آن آب است به کلیه ها و بقیه ی قسمت های بدن برده می شود تا دفع شود.
راه دفع اکثر مواد اضافی ادرار است که ۹۷ درصد آن آب می باشد.
نقش آب در بدن:
آب نقش مهمی در حیات انسان دارد.نقش اصلی آن بخاطر عمل شیمیایی آن می باشد.
آب حلال بسیاری از ترکیبات شیمیایی است.
دو عمل اصلی آب در بدن:۱_تنظیم درجه ی حرارت بدن. ۲_دفع مواد زائد.
۱_تنظیم درجه ی حرارت بدن:
یکی از راه های دفع مایعات از بدن تعریق یا تبخیر آب از منافذ پوستی است.افزایش درجه ی حرارت بدن در اثر کار شدید،تب،قرار گرفتن در هوای گرم یا حتی فعل و انفعالات طبیعی متابولیک فقط تا حد کمی قابل تحمل است.با افزایش انرژی گرمایی در بدن،آب حرارت نسوج(بافت ها)اطراف را به خود جذب
می کند و هنگامی که آب حرارت را جذب کرد کم کم تبخیر شده از منافذ پوستی دفع می گردد و در نتیجه منطقه مذبور خنک می شود.
برای تبخیر ۱ کیلو گرم آب حدود ۶۰۰ کیلو گرم کالری انرژی یا حرارت لازم است،بنابراین قطرات عرق مقدار زیادی حرارت بدن را می گیرند تا بخار شوند و بدین وسیله تعریق راه بسیار موثری در دفع حرارت بدن می باشد.تقریبا ۲۵ درصد حرارت بدن با تبخیر از راه پوست و هوای بازدم دفع می شود.تعریق سبب دفع مقداری از سموم بدن از راه پوست میگردد و برای بهداشت پوست و سلامت بدن از عوامل ضروری است به شرط آنکه مدت زیادی روی بدن باقی نمانند و با استحمام بتوان سمون آن را از روی بدن پاک نمود.
۲_دفع مواد زائد:
آب وسیله ی مهم دفع مواد زائد از بدن است.اغلب مواد زائد لازم برای بدن در آب محلول می باشند و می توانند از طریق اردار دفع شوند.
سوخت و ساز کبد میتواند برخی از مواد محلول در چربی را نیز به مواد محلول در آب تبدیل کند تا بتواند از راه ادرار دفع شود.
یکی از مواد زائد عمده ی بدن اوره است.هر چه بیشتر پروتئین خورده شود اوره ی بیشتری تولید می گردد که باید از طریق ادرار دفع شود.
هر چه بیشتر سدیم مصرف شود،سدیم بیشتری از راه اردار دفع می گردد.
با کنترل مصرف پروتئین و سدیم مقدار اردار دفعی را نیز می توان کنترل و محدود کرد.
در شرایط طبیعی روزانه ۱ تا ۲ لیتر ادرار از بدن دفع می شود.چنانچه حجم ادرار دفعی کمتر از ۶۰۰ میلی لیتر باشد ادرار دفع شده خیلی غلیظ است و به کلیه ها فشار وارد میکند._سایر اعمال آب:آب همچنین در ساختن مواد لغزنده ای که در زانو ها وسایر مفاصل بدن وجود دارند کمک می کند.
آب بخش اصلی بزاق،صفرا،مایع موجود در کیسه ی جنینی را تشکیل می دهد._منابع غذایی آب و میزان مورد نیاز روزانه:افراد بزرگسال به طور طبیعی به ازای هر کیلو کالری که در بدنشان سوخته می شود به یک میلی لیتر آب نیاز دارند.
برای حدود ۲۰۰۰ کیلو کالری انرژی مصرفی به ۲/۴ لیتر ( ۸ لیوان آب) نیاز می باشد.حدود ۱ لیتر از آن مربوط به آبی است که به طور معمول از ریه ها که معادل ۴۰۰ میلی لیتر،مدفوع ۱۵۰ میلی لیتر و پوست ۵۰۰ میلی لیتر دفع می شود.
افراد این بخش از آب دفعی را حس نمی کنند به همین دلیل این بخش را دفع نامحسوس می نامند.
ما روزانه حدود ۱ لیتر ( ۴ لیوان) آب یا مایعات را به اشکال مختلف مصرف میکنیم.مواد غذایی نیز مقداری از آب مورد نیاز مارا تأمین می کنند،به طور مثال ۸۰ درصد سیب زمینی،۸۶ درصد پرتقال،۳۶ درصد نان را آب تشکیل می دهد.
با مصرف اینگونه مواد بخش دیگری از آب مورد نیاز بدن تأمین می گردد.
چنانچه فردی به اندازه ی کافی آب و مایعات مصرف نکند اولین علامت آن در بدن احساس تشنگی است،البته احساس تشنگی همیشه به ویژه هنگام بیماری و در سالمندان قابل اعتماد نیست.
به افراد بیمار به خصوص در حالت تب،اسهال و به سالمندانی که در بیمارستان ها و یا مراکز سالمندان بستری هستند باید مایعات را نوشانیده و یا نوشیدن آن را یاداوری کرد.در اینگونه افراد همچنین کنترل مایعات دریافتی و دفعی نیز حائذ اهمیت می باشد.
از سوی دیگر مصرف بیش از حد آب نیز میتواند برای بدن مسموم کننده باشد.
برگرفته از کتاب "راهبردهای تغذیه ای در فعالیت های ورزشی و کنترل وزن"
تالیف:دکتر عباسعلی گائینی
گردآوری و تنظیم : عاطفه زنگی آبادی ( همکار گروه فرهنگی - اجتماعی تابناک کرمان)
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۱
خیلی جالب بودوممنون.از نشریه جالبتون.