میکائیل کلور برشتولد، در مراسم رونمایی از پروژه مستند سازی و مرمت چهارسوق بزرگ بازار تهران گفت: این بازار سفره رنگارنگی از بازرگانی و تجارت، سنت و فرهنگ است و به راستی که قلب این شهر بزرگ محسوب می شود.
وی با بیان اینکه نبض زندگی پیوسته در بازار می تپد البته شاید به جز روزهای جمعه ادامه داد: در اینجا مردم یا به تجارت خود مشغول هستند و یا به دنبال قیمت ها و کالاهای خوب هستند تا ارمغانی با خود به خانه برند، تفاوت نمی کند به کدام گروه تعلق داشته باشید، چه خریدار و چه فروشند، آنگاه که در این بازار باشید از بازار متاثر هستید.
سفیر آلمان افزود: روزانه هزاران نفر از همین چهار راه می گذرند و گنبدی که بر فراز این راه گسترده است خود مصداقی بر عمر چند دهه این مکان است.
او اظهار داشت: این گنبد تحولات زیادی را به عینه دیده و خود نیز بارها تغییر کرده است، تغییراتی که کارشناس ها و احیاگرانی از ایران وآلمان در کنار هم به گونه ای زیبا انجام داده اند تا آن را به نظاره بایستیم.
وی افزود: اصولا این که موسسه هایی از ایران و المان تصمیم به اجرای این طرح ان هم در قلب تهران برای حفظ آثار میراث فرهنگی گرفته اند شاید کمی نامتداول باشد.
میکائیل کلور برشتولد با اشاره به این که آلمان در کنار شرکای ایرانی خود طی سال های گذشته از طرح های زیادی از نظر علمی و فنی و مالی حمایت کرده است، از عمارت سیستانی در بم نام برد و گفت: این عمارت که در زمین لرزه سال 1382 ویران شده بود هم اینک به طور کامل و به صورت مقاوم در برابر زلزله بازسازی شده است.
وی در ادامه به تخت سلیمان اشاره کرد و گفت: در سال 1336 خورشیدی در این محل حفاری هایی انجام می شود و هنوز هم کار در آنجا ادامه دارد.
به گفته کلور برشتولد، هر دو طرح های یاد شده به دلایل مختلف از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند، هرچند برای تماشای آنها باید رنج سفر را برخود هموار داشت.
وی افزود: این در حالی است پروژه مستندسازی و مرمت چهارسوق بزرگ تنها 15 دقیقه با سفارت آلمان فاصله پیاده دارد که بسیار باعث خوشحالی من شد.
میکائیل کلور برشتولد اظهار داشت: هر تهرانی، هر بازاری و هر گردشگری که از این محل بگذرد از زیبایی این گنبد به وجد خواهد آمد.
به گفته کلور برشتولد، این طرح نمونه ای است تا نشان دهیم کار حفاظت از آثار فرهنگی نه تنها برای کارشناسان، تاریخ شناس ها و باستان شناس ها جذابیت دارد بلکه هر انسانی را تحت تاثیر قرار می دهد.
وی در ادامه از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و موسسه تحقیقات فرهنگی که این طرح را پیشنهاد کرده و از کارشناس های ایران و آلمان حمایت کردند، صمیمانه تشکر کرد.
میکائیل کلور برشتولد افزود: امیدوارم ما و شما در آینده در کنار هم، طرح های زیادی را به اجرا گذاریم تا در کنار هم از میراث باشکوه فرهنگ ایران زمین حفاظت و حراست کنیم.
وی افزود: گام های زیادی هست باید برداریم و امروز به چشم خود می بینیم اما می دانیم که این گام ها ارزشش را دارد.
** چهارسوق بزرگ نمونه بسیار خوبی برای شهر تهران
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری چهارسوق بزرگ را یک پایلوت دانست که نشان داد می توان درست جلوی چشم همه مردم و در وسط زندگی جاری آنها در قلب بازاری مهم در پایتخت کشور کاری با کیفیت و خوب را انجام داد.
سید محمد بهشتی، با ابراز خرسندی از اجرای این پروژه گفت: این کار می تواند مقدمه خوبی برای همکاری های بزرگتر باشد هرچند تاکنون پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با مراکز علمی و دانشگاه های آلمان همکاری بسیار خوبی داشته است.
بهشتی این پروژه را برای گروه ایرانی بسیار آموزنده دانست و ابراز امیدواری کرد که برای گروه آلمانی نیز آموزنده بوده باشد.
او از دست اندرکاران پروژه تشکر کرد و خطاب به مدیریت شهری تهران گفت: پروژه مستندسازی و مرمت چهارسوق بزرگ نمونه بسیار خوبی بود که می تواند در شهر تهران تعمیم پیدا کند و زمینه ساز همکاری های گسترده تری باشد.
بهشتی با اشاره به وجود مرمت های فراوان در سطح شهر تهران، گفت: متاسفانه در برخی از این مرمت ها اشکالاتی وجوددارد چرا که این همکاری وجود ندارد و به طور حتم همکاری باعث می شود کیفیت کار با استانداردهای علمی و فنی منطبق شود.
** ضرورت از بین بردن اغتشاشات بصری بازار
معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به شهرداری پیشنهاد کرد، کابل ها و مواردی که باعث اغتشاشات بصری در بازارشده اند با کابل های زیرزمینی ساماندهی شوند.
محمد حسن طالبیان با ارائه این پیشنهاد گفت: به طور حتم بازاری ها نیز در این زمینه همکاری های لازم را انجام خواهند داد چرا که نه تنها این کابل ها از نظر بصری نازیبا هستند بلکه بسیار هم خطرناک هستند.
وی افزود: لازم نیست در ابتدا کابل های همه بازار به صورت زیر زمینی ساماندهی شود بلکه می توان کار را با چند بخش کوچک به صورت پایلوت آغاز کرد و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آمادگی دارد مشارکت مالی و علمی در این زمینه را داشته باشد.
طالبیان با تقدیر از همکاری و مشارکت شهرداری گفت: آنچه امروز انجام شده بسیار مهم است و ما از پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز همین انتظار را داشتیم که پایلوت هایی از پژوهش و مستند نگاری تا تحقق یک اجرا انجام شود.
او اظهار کرد: وقتی بازاری ها این کار را مشاهده کنند به طور حتم استقبال کرده و کارمی تواند ادامه یابد.
طالبیان با ابراز خرسندی از افتتاح دو گنبد چهارسوق تاکنون گفت: یکی از گنبدها در کنار مسجد جامع و قلب بازار یزد حدود سه هفته پیش افتتاح شد و کار استاد سامان کارگر در زمینه بازسازی تزیینات و تثبیت تزیینات و گنبد در آنجا بسیار مهم و قابل تقدیر است.
وی از قول مساعد سفیر آلمان برای انجام همکاری مشترک خبر داد و به همکاری های مشترک ایران و آلمان از جمله بم و تخت سلیمان اشاره کرد.
** مرمت چهارسوق بزرگ آغازی برای مرمت های بعدی
رئیس پژوهشکده ابنیه و بافت های فرهنگی تاریخی از همکاران شرکت کننده در این برنامه به ویژه از گروه آلمانی که با نظم و برنامه ریزی دقیق و انجام یک کار علمی با مشورت همه اعضای گروه باعث شدند این پروزه به موقع به اتمام برسد، تقدیر کرد.
مهناز اشرفی، ابراز امیدواری کرد که این پروژه شروعی برای مرمت ها و حفاظت های بعدی درون بازار بزرگ تهران و سایر نقاط کشور باشد.
** نگاهی به روند مرمت در چهارسوق بزرگ
سخنران بعدی کریستیان رابه، سرپرست هیات آلمانی به برنامه ریزی برای اجرای طرح در طی مذاکراتی با گروه ایرانی اشاره کرد و گفت: این کار براساس استاندارهای میراث فرهنگی کشورها انجام شد.
وی با اشاره به استفاده از سه روش کاری در این پروژه گفت: قسمتی که دست نخورده به نظر می آید، تنها برای حفظ و ماندگاری روی آن کار شده است.
«رابه» به تغییر و تحولاتی که این گنبد در طول تاریخ داشته است، گفت: قسمت های قرمز و آبی رنگ محیط گنبد محکم کاری شد و روی رنگ ها کار و روتوش زده شد.
این مرمت گر آلمانی به در ادامه از اضافه شدن یکسری قسمت های تزیینی روی دیوار (قسمت های خاکستری) خبر داد و گفت: در زمان نوسازی به رنگ اصلی رسیدیم که متعلق به 150 سال پیش بود و برای این که نشان دهیم در آن زمان گنبد چگونه به نظر می رسیده است، قسمت سبز رنگ دیوار را بازسازی کردیم.
او یک ویژگی این بنا که بیانگر ایده ظریف و زیبایی معماران این سازه است را طرح تزیینی سه بعدی عنوان کرد و گفت:طراحان این بنا یک طرح تزیینی سه بعدی پیاده کرده اند که کل گنبد بر اساس آن طراحی شده است به گونه ای که چشم یک طرح سه بعدی را دو بعدی می دیده است.
رابه با اشاره به قسمت بالای گنبد که ورودی نور است گفت: پنجره ای سفید رنگ در این قسمت وجود دارد و در این قسمت هم معماران از یک طرح تزیینی سه بعدی استفاده کرده اند که طرح انتزاعی طراحی شده گنبد بوده است و به خاطر نوری که وارد می شده حالت سه بعدی در داخل گنبد به وجود می آمده است.
وی تبادلات علمی ایران و آلمان را در این پروژه بسیار پرثمر ارزیابی کرد.
** چهارسوق بزرگ، قلب بازار تهران
در ادامه برنامه رئیس ایکوم ایران به ایراد سخنرانی پرداخت و از همکاران ایرانی و آلمانی، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و شهرداری تقدیر و تشکر کرد.
سید احمد محیط طباطبایی افزود: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به نمایندگی از سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری این کار را انجام داد و به تبع همکاری های لازم با بخش معاونت میراث فرهنگی انجام شد.
وی چهارسوق بزرگ را از 150 سال پیش تاکنون قلب بازار تهران دانست و گفت: بازار تهران نه تنها محله ای برای خرید و فروش و داد و ستد کالا بلکه محله مهمی در زندگی شهری تهران است.
محیط افزود: این بازار از چنان ویژگی و اهمیتی برخوردار بود که در گذشته بخش عمده ای از سفارتخانه های خارجی در تهران در این بازار قرار داشتند و بیش از 70 درصد بازار به مکان زندگی و خدمات و نهادهایی مانند مسجد اختصاص داشت.
به گفته وی، 50 سال پیش چهارسوق بزرگ قلب بازار تهران و نیز فعالیت های اجتماعی بوده است.
محیط طباطبایی، با اشاره به این که در روز عاشورا همه دسته های عزاداری بازار از این چهارسوق به سمت بازار زرگرها حرکت می کردند، چهارسوق بزرگ را نوعی نماینده و مظهر بازار تهران دانست و گفت: فرسودگی فعلی ان نشانگر فرسودگی بازار است و مرمت و احیا آن نویدبخش تجدید حیات بازار تهران به صورت یک محله و نهاد زنده و موثر خواهد بود.
وی در ادامه ابراز امیدواری کرد که همکاری های مشترک ایران و آلمان به ویژه با دانشگاه آخن ادامه یافته و فعالیت های بهتر و موثرتری را در حوزه مستند سازی و سایر حوزه های مرمت و احیای آثار تاریخی در تهران و سایر نقاط کشور شاهد باشیم.
به گزارش ایرنا یکی از سیاست های پژوهشکده ابنیه و بافت های فرهنگی -تاریخی برای همکاری های بین المللی تعریف طرح های مشترک با هیأت های خارجی برای آشنایی با روش های مستند سازی و فرآیند مرمت است.
چهار سوق بزرگ تهران یکسال پیش از انقلاب اسلامی یعنی حدود ۴۰سال پیش مرمت شده بود و مرمت آن با همکاری با همکاری شهرداری منطقه ۱۲تهران ، اداره میراث فرهنگی تهران، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و یک گروه مرمت گر آلمانی انجام شد.
منبع: ایرنا