میان وعده تغذیه خوراکی
اگرچه همواره درباره مضرات مواد غذایی چون پفک، چیپس، انواع تنقلات و ساندویچهای سرد صحبت شده است، اما این میان وعدهها از میان وعدههای پرطرفدار در میان دانشآموزان هستند. با این وجود در سالهای اخیر برنامههای وزارت بهداشت به سمتی حرکت کرده است که در بوفه مدارس میان وعدههایی با ارزش غذایی بالا در اختیار دانشآموزان قرار گیرد. به این ترتیب نه تنها آنها مواد مغذی و سالم و مورد نیاز خود را دریافت خواهند کرد، بلکه دانش آموزان آموزش میبینند که در سالهای آتی به عنوان فردی بزرگسال نیز مواد غذایی سالم مصرف کنند.
یکی از این برنامهها دستورالعمل ایجاد پایگاه تغذیه سالم است که با هدف تأمین بخشی از انرژی و مواد مغذی مورد نیاز دانشآموزان و ارائه موادغذایی سالم و با کیفیت و جلوگیری از عرضه موادغذایی بیکیفیت، تهیه و تنظیم شده است.
برهمین اساس فهرست موادغذایی قابل عرضه و غیرقابل عرضه در بوفههای مدارس، در دستورالعمل پایگاه تغذیه سالم گنجانده شده است.
این میان وعده ها شامل هفت گروه خشکبار، خرما و انواع مغزها و دانهها ( از نوع کم نمک) ، شیر و فرآوردههای آن، نوشیدنی، میوه، بیسکویت، کیک وکلوچه، لقمه سالم، و غذاهای پخته میشوند که در مورد هر کدام، کمیت و کیفیت آن باید در نظر گرفته شود.
یادمان باشد میان وعده های دانش آموزان باید حداقل ۳۰۰ تا ۵۰۰ کالری انرژی داشته باشند که علاوه بر سه وعده غذایی اصلی مصرف شوند. از آنجایی که این کودکان در روزهایی که در مدرسه هستند، باید این نیاز را از طریق خرید مواد خوراکی در مدرسه تأمین کنند، بنابراین باید هم مکان عرضه میان وعده و هم خود مواد خوراکی دارای شرایط بهداشتی باشند تا سلامت دانشآموزان حفظ شود و ارتقا یابد.
چه نوع خشکباری می تواند میان وعده باشد
خشکبارهایی مثل توت خشک، انجیرخشک، انواع برگهها خرما، کشمش( انواع میوه های خشک، انواع مغزها ودانه ها) گردو، بادام، بادام زمینی، فندق، بادام هندی، پسته، کنجد، مغز تخمه ها، نخودچی، برنجک، گندم برشته شده همگی می توانند در زمره خشکبار مفید تلقی شوند، اما این نکته ضروری است که ارائه این نوع خشکبار باید به نحوی باشد که همگی بستهبندی شده و داری مجوزهای و برچسب بهداشتی لازم باشند. در عین حال باید توجه داشت که میزان نمک بکار رفته در این نوع مغزها باید بسیار پایین بوده و شرایط استاندارد غذایی در مورد آن لحاظ شود.
شیر و دوغ بدون گاز، میان وعدههای سالم
شیرو فرآورده های آن نیز در زمره یکی از بهترین میان وعده ها قرار دارند. بخصوص انواع ماست، انواع شیر، پنیر ( به جز پنیر خامه ای) و بستنی می تواند در زمره یکی از بهترین میان وعدهها باشد. البته باید در نظر گرفت که همه فرآوردهها باید پاستوریزه و یا استریلیزه و بسته بندی تک نفره استفاده شود و ترجیحاً از نوع کم چرب ( ۲.۵ درصد یا کمتر ) باشد. بخصوص بهتر است که شیر به صورت ساده یا ساده غنی شده باشد (با ویتامین D یا کلسیم) اما شیرهای طعم دار مثل شیر کاکائو و شیر قهوه و .... را نیز می توان مصرف کرد.
در عین حال باید در نظر گرفت که بستنی یخی و فرآوردههای چون یخمک شامل میان وعده سالم نمیشوند، اما در مورد نوشیدنیهای دیگر جز شیر باید گفت که دوغ یکی از بهترین نوشیدنیها به جای نوشابه برای میان وعده محسوب می شود، البته این دوغ باید بدون گازصنعتی باشد. همچنین برای رفع تشنگی میتوان از آبهای معدنی نیز استفاده برد.
میوه ها، گل سر سبد میان وعدهها
میوه ها می توانند یکی از انواع میان وعدههای مفید باشند که با وجود فیبر و ویتامینها و مواد معدنی میتوانند بخشی از نیازهای تغذیهای کودکان را در پایگاه تغذیهای سالم برطرف کنند.
انواع میوه مثل سیب، نارنگی، پرتقال و ... را می توان در این پایگاهها ارائه کرد، اما مساله این است که میوه ها باید کاملاً شسته و ضدعفونی شده باشند و در بستهبندیهای یک نفره ارائه شوند.
بیسکویت، کیک وکلوچه، به شرط رعایت تاریخ مصرف
بیسکوییتها، کیک و کلوچه، چه سنتی و چه صنعتی از دیگر میان وعدههای سالمی هستند که در فهرست دستورالعمل پایگاه تغذیه سالم برای تغذیه میان وعده کودکان ارائه شده است.
اما در مورد بسکوئیتها باید توجه داشت که آنها ترجیحاً از نوع سبوس دار بوده، بدون کرم باشد. در مورد کیک وکلوچه نیز نوع غنی شده با ریز مغذی ها مثل آهن، روی و ویتامین «آ» ترجیح داده میشود.
همه این مواد باید با روغن حاوی اسید چرب، اسیدچرب ترانس زیر ۵ درصد تهیه شده و دارای پروانه ساخت از وزارت بهداشت باشند و به تاریخ مصرف آنها نیز حتماً توجه شود.
دانشآموزان را با لقمههای سالم آشتی دهید
یکی دیگر از مواردی که در دستورالعمل پایگاه تغذیه سالم پیشنهاد شده، استفاده از لقمههای سالم در تغذیه کودکان است.
نان و پنیر و گردو، نان و تخم مرغ و گوجه فرنگی، نان و پنیر و خیار، نان و پنیر و گوجه فرنگی، نان و کره و عسل میتواند میان وعدههای سالمی باشد که نیازهای تغذیهای را در مدارس به خوبی مرتفع کند.
باید توجه داشت که این لقمهها در بوفههای مدارس باید به شکل تک نفره بستهبندی شده و سبزیجات به کار رفته در داخل آنها کاملاً شسته شده و ضدعفونی و گندزدائی شده باشند . همچنین تخممرغهای بکار رفته در این لقمهها باید آب پزو سفت تهیه شده باشند و پنیر آنها نیز پاستوریزه کم چرب و کم نمک باشد.
همچنین یادمان باشد که نانهای به کار رفته در این لقمهها هم جایگاه تغذیهای ویژه خود را دارند. توصیه میشود از نانهای سفید که فاقد سبوس هستند و ارزش غذایی کمی دارند کمتر استفاده شود و به جای آن از انواع نان سبوس دار مثل سنگک و نانهای حجیم و نیمه حجیم صنعتی از نوع سبوسدار و یا همراه با انواع مغزها (تخم آفتابگردان، کنجد، کدو و ...) و یا تهیه شده از آرد کامل گندم و غنی شده استفاده شود.
انتهای پیام/*