به گزارش تابناک کرمان، پس از هماهنگی‌های لازم از قنات روستای سبزه پوشان در فاصله پنجاه کیلومتری زهکلوت بازدید و وضعیت آن بطول خلاصه به شرح ذیل می باشد.
مختصات قنات
مظهر قنات با 647644=x و 3093585= y و با ارتفاع 513 متر نسبت به سطح دریا, مادر چاه قنات با 647929=x و 3094636=y و ارتفاع آن نسبت به سطح دریا 524 متر.
رودخانه فصلی که از جنوب شرقی روستای سبزه پوشان عبور می‌کند، مهمترین منبع تغذیه و تأمین کننده آب قنات می‌باشد. مادر چاه اصلی قنات در مجاورت این رودخانه فصلی در قوسی که جهت شیب زه آبها را به سمت کوره قنات هدایت می نماید. در حال حاضر بخشی از این کوره قنات به دلیل ریزش نمودن چاه های میله ای مسدود و تنها به طول دو کیلومتر از کوره قنات حفاظت ونگهداری شده است. مصالح، دانه بندی، شیب ، وجود لایه غیر قابل نفوذ عوامل اصلی شناسایی و راه اندازی قنات شده اند. به همین دلایل آبدهی قنات در سال های خشکسالی ثابت و تنها عدم لای روبی به موقع و یا ریزش های جانبی کوره قنات، چاه های میله ای، رشد علفهای هرز سبب کاهش آبدهی شده اند.
بخش تران قنات
عمده طول قنات زهدار و تولید آب می نماید، کوره قنات از مادرچاه به سمت مظهر قنات در بخش تران فاقد دستک‌های فرعی بوده، در حالیکه با چنین اقداماتی همراه با راه‌اندازی آن بخش از کوره قنات که در بخش تران واقع شده, ولی بعلت ریزشهای جانبی مسدود می‌باشد, می‌توان آبدهی قنات را به نحو چشمگیری افزایش داد. مادر چاه و بخش تران قنات بدون اینکه نیاز به احداث خاکریز و یا طرح‌های آبخیزداری داشته باشند، بواسطه موقعیت خاص زمین شناسی و مسیر رودخانه فصلی تضمین تأمین آب و تغذیه کوره برای بالا بردن آبدهی قنات را دارند.
بخش خشکان
طول بخش خشکان که آب قنات را هدایت می‌نماید محدود و در حد هفتصد متر می باشد، چاه‌های میله‌ای این بخش از قنات مشابه بخش تران اغلب ریزش نموده‌اند ، بطوریکه با طوقه چینی آنها از ریزشهای بیشتر ممانعت بعمل آمده است.
هرنج قنات
از محل مظهر قنات به طرف روستا هدایت آب از طریق کانالی روباز انجام می‌شود، رشد علفهای هرز و مخصوصاً نی در بستر و اطراف کانال خاکی در حدی مزاحمت ایجاد نموده که جریان آب را محدود و آب از دیواره سمت چپ جریان سرریز و از دسترس خارج می شود. از بخش ورود آب به روستا به طول دویست متر کول گذاری شده است. متأسفانه زیرسازی کول گذاری مناسب و همراه با مصرف آهک برای محدود کردن شرایط رشد و نمو بذر علفهای هرز انجام نشده و این مسئله سبب شده که نی به خوبی امکان رشد پیدا کرده و از بین فواصل کولها به داخل مسیر آب طوری رشد و توسعه پیدا کند که جریان آب به حداقل ممکن برسد، نیز در کیفیت و اندازه کولها دقت کافی بعمل نیامده، از این جهت قابلیت فرسایش و تخریب آنها با وجودی که مدت زمان زیادی از اجرای آن نمی‌گذرد مشهود می‌باشد.
پیشنهادات
1- دفع کامل علفهای هرز هرنج قنات به منظور آزاد شدن جریان آب.
2- طوقه چینی چاه‌های میله‌ای که طوقه چینی نشده‌اند.
3- برنامه‌ریزی احیاء قسمتی از کوره قنات که مسدود می‌باشد.
4- احداث دستک‌های جانبی در بخش تران برای افزایش آبدهی.
5- برنامه‌ریزی بهره‌برداری از آب با اجرای سیستم‌های آبیاری نوین.
6- سربند نمودن یا گذاشتن دال بتنی بر روی طوقه چینی های انجام شده در هر چاه میله‌ای
آبدهی قنات
آبدهی قنات در محل روستا بیست و پنج لیتر در ثانیه می‌باشد که با اجرای پیشهادات ارائه شده می‌توان تا یکصد لیتر در ثانیه افزایش داد.
انتهای پیام/حسن اشرف‌گنجویی