هرچه برسر خیابان های تهران می آید تقصیر خاک است... بله خاک تهران سست است....
ظهر پنج شنبه بود که خبر رسید در خیابان پیامبر شرقی در بزرگراه ستاری نشست زمین منجر به گودالی 7 متری شده و حاصل، سقوط یک خودروی ٢٠٦ به گودال و روانهشدن راننده مصدوم به بیمارستان بود و قطع گاز هزار مشترک در غرب تهران و ترافیکی سنگین...
این خبر تکراری بود از ٨٠ روز پیش که در نیمهشب، انفجاری عظیم رخ داد، آتش انفجار که ٤ صبح روشن شده بود تا ساعتها خاموش نشد و بخشی از خدمات شهری را مختل کرد. روایات مختلف از این حادثه میگفت که عملیات عمرانی مترو به لولههای گاز فشار آورده و خاک سست زیر لولههای گاز خالی شده و لولههای پوسیده در هم شکسته است.
انگار قرار نیست این خبرها تمام شود گویی اول راهیم... تکرار این حادثه درنقاط مختلف پایتخت هم، گواهی بر این مدعاست. اینطور که کارشناسان زمینشناسی و بعضی مسئولان شهری میگویند، ماجرا پیچیدهتر از مقصربودن حفاران مترو و لولههای پوسیده آب است. آنها از جنس خاک تهران حرف میزنند که در مناطقی سست است و عملیات عمرانی را تاب نمیآورد.
بعد از هرکدام از این اتفاقات و حوادث مشابه که شاید زیاد خبری نشده مسئولان هرکدام دلیلی داشتند از فرسودگی لوله های آب و گاز تا خطوط متروی تهران، و هرکدام سعی بر تبرئه خود از موضوع شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت....
اما این بار داستان خیلی جدی تر شده و انگار مدیران محترم هم دیدند باید مقصری جدی تر وجود داشته باشد و حالا تمام تقشیرها به گردن خاک افتاده...
مازیار حسینی، معاون حملونقل و ترافیک شهردار تهران دراینباره حرف زد و تقصیرها را بر گردن خاک انداخت و گفت: "این یک نشست سطحی زمین در اثر ریزدانگی خاک و تراوش آب بوده و هیچ ارتباطی با حفاری مترو نداشته است. هرهفته یک گوشه از تهران این حادثه تکرار میشود. خاک تهران از نوع سنگی نیست و دارای ریزدانه است که اگر آب وجود داشته باشد، میتواند ریزدانهها را بشوید و زیر آسفالت حفره ایجاد کند. بنابراین هر لحظه و هرجا ممکن است اتفاقی رخ دهد." به همین راحتی.... البته معاون حملونقل و ترافیک شهردار تهران، راه حل را نوسازی شبکه آب تهران دانست.
روز گذشته محمد پرورش، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران هم در اظهارنظری دیگرگفت: "در مکانی که نشست زمین حدود ١٠متر بوده است، یک خط لوله ٥٠٠ و یک خط لوله ١٥٠ در آن مکان وجود دارد، اما هیچ اتفاقی برای این خطوط رخ نداده و درحال حاضر هیچ مشکلی برای این خطوط وجود ندارد. اگر این خطوط دچار شکستگی شده بود، آب نفوذ میکرد، پس اینجا به این نتیجه میرسیم که هیچ بحثی در مورد نشست زمین به خاطر شکستگی لوله آب نیست." و البته طبق معمول معتقد بود که چرا تمام این حوادث نزدیک به خطوط مترو ایجاد میشود؟؟؟
اما کارشناسان منابع آب و خاک میگویند: "نمیتوان مطمئن گفت که حادثه بلوار کوهسار و خیابان پیامبر به دلیل بهرهبرداریهای انسانی رخ داده اما در هر دوحادثه جنس و ماهیت خاک، خطوط آبرسانی و شستهشدن بافت خاک و ایجاد تخلخل (فضاهای خالی در خاک) بیشتر با دخالت عوامل انسانی به ریزش و ایجاد فروچاله انجامیده است. با این اوصاف احتمال تکرار این حادثه درمناطق آبرفتی دامنه البرز وجود دارد."
با تمام این اظهارنظرها اما انگار مشکل چیز دیگری است، عدم مدیریت یکپارچه شهر ....
شاید مشکل این است که نقشه دقیقی از تأسیسات شهری تهران وجود ندارد. شبکه کابل و فیبر نوری، تأسیسات گازرسانی و لولههایی که از زیر شهر گذشته، شرکت آب و شبکه گسترده آبرسانی، سازمان برق و شبکه زیرزمینی پراکندهاش. اینها همه هست و نقشه دقیقی نیست که نقاط بحرانی را نشان دهد. اتفاقی که دربلوار کوهستان در شهران افتاد، شاید بر اثر حفاری عملیات مترو بود اما بافت ریز خاک مسأله مهمی بود که در اجرای عملیات عمرانی به آن توجه نشد. واقعیت این است که اجرای طرحهای عمرانی به تمهیدات دقیقی نیازمند است که اکنون از آن بیبهرهایم. اجرای عملیات در زمینی که آبرفتی سست دارد، مستعد بروز چنین خطراتی است.
اما در حقیقت مقصر خاک نیست، مقصر مسئولینی هستند که اطلاعات دقیق و کافی از شرایط محیطی نداشته و انگار علاقه ای هم به استفاده از این اطلاعات ندارند... حالا نمیدانیم قرار است برای اتفاقاتی که تا به حال افتاده و خواهد افتاد قرار است خاک تهران چگونه دادگاهی شود ؟؟؟؟؟