تابناک سیستان و بلوچستان: گاوها و خرس ها دو دسته بزرگ سرمایهگذاران را تشکیل میدهند که عقاید متضادی با هم دارند. اصولاً گاوها به سرمایه گذارانی تشبیه شدند که اعتقاد دارند بازار اقتصاد با رشد مواجه خواهد شد و بلعکس خرس ها به سرمایه گذارانی تشبیه شده اند که اعتقاد خوب و مثبتی به بازار ندارند. در کل از این دو گروه به عنوان گروه مثبت گرا و منفی گرا هم میتوان نام برد. این نماد تخیل کسی نیست و این نماد به یک قاعده در کلیه بازارهای اقتصادی دنیا تبدیل شده اند. چند متر مانده به درب ورودی ساختمان بورس نیویورک در خیابان وال استریت، دو مجسمه بزرگ دیده میشود. مجسمه برنزی یک گاو بزرگ که در مقابل یک خرس تنومند قرار گرفته است. مجسمه گاو معرف همه آنهایی است که به بازار مثبت و جریان صعودی آن ایمان دارند و معتقدند ظرفیت رشد در بازار وجود دارد و مجسمه خرس نمادی از منفینگرها به بازار اقتصاد است.
آیا سیستان و بلوچستان بهشت سرمایهگذاران خواهد شد؟ آیا خطهای که در دهه های اخیر نام آن همواره با محرومیت و خشکسالی گره خورده است و به دنبال آن برخی ناهنجاریهای اجتماعی منبعث از آن شکل گرفته است قابلیت یک جهش بزرگ را دارد؟ به قول سعید درخشانی (از تحلیلگران به نام بازار بورس ایران) معاملهگر خوب کسی است که مانند سرخپوستان قدیم گوشش را روی ریل قطار بگذارد و بفهمد که قطار چه زمانی میرسد. اگر بتوانیم جهت جریان سرمایه را درست تشخیص دهیم و خود را در معرض جریان سرمایه قرار دهیم، بیشک لذت رشد اقتصادی را خواهیم چشید.
اگر بپذیریم که سرمایهدار هوش اقتصادی بالایی دارد و به درستی در اغلب موارد فرصتهای سرمایهگذاری را به مراتب بهتر و سریعتر از سیستمهای دولتی تشخیص میدهد، باید هوشیارتر به روند جریان سرمایه در سیستان و بلوچستان بنگریم. امروزه حضور هیاتهای اقتصادی از کشورهای مختلف، نهایی شدن مذاکرات و ورود سرمایه بنگاههای بزرگ اقتصادی داخلی و خارجی به سیستان و بلوچستان، بعلاوه تلاش فعالان بخشهای خصوصی در استان نویدگر افقهایی است که سرمایهداران در این استان می بینند.
به اذعان فعالان اقتصادی استقرار طرحهای مادر، مولد و بالادستی در سیستان و بلوچستان که بعضی از آنها در کشور نادر هستند سیستان و بلوچستان را در کانون توجهات اقتصاددانان قرار داده است. بسیاری معتقدند که شرایط کنونی سیستان و بلوچستان همانند گذشته بسیاری از نقاط صنعتی کشور است که همه عوامل با هم دست به دست خواهند داد تا شاهد جهش بزرگ اقتصادی در منطقه باشیم.
از طرفی تاکیدات اسناد بالادستی نظام و در راس آنها تاکیدات مکرر مقام معظم رهبری (حفظه الله) مبنی بر لزوم آبادانی و توسعه سواحل مکران با همت دولتمردان، خود عامل مهمی در توجه به سواحل ارزشمند دریای عمان (مکران) است. در همین راستا ایجاد ستاد توسعه سواحل مکران در دل دولت و پس از آن تصویب ایجاد سازمانی برای این منظور در برنامه ششم توسعه، همه تلاش هایی است که در بدنه نظام برای تاکید بر توسعه در این منطقه صورت گرفته است.
برنامه جامعه اقدام مشترک (برجام) نیز مزیدی بر علت شد و بیش از گذشته، پتانسیلهای حضور صاحبان سرمایه و دانش را از سراسر جهان در این منطقه به عملیاتی شدن نزدیک نمود. استقبال از دو اجلاس بینالمللی آیورا و همایش معرفی فرصتهای سرمایهگذاری در مکران که هر دو رویداد با حضور معاون اول رئیسجمهور و رئیس ستاد توسعه سواحل مکران شکل گرفت، به همراه استقبال بینظیر سرمایهگذاران خارجی همه گویای یک عزم جدی برای ایجاد توسعه در این خطه است.
خط لوله گاز طبیعی که سابقا در دولت قبل تا ایرانشهر کشیده شده بود و تکلیف آن به علت نافرجام بودن صادرات گاز پارس جنوبی به هند و پاکستان در هالهای از ابهام بود، در همین ماه اجاق خانههای مردم زاهدان را گرم نمود. همچنین برای اولین بار در کشور بخش خصوصی در این ابعاد به کمک کمبود نقدینگی شرکت ملی گاز آمده است و پتروشیمی مکران احداث خط لوله گاز را از ایرانشهر به شهرهای جنوبی سیستان و بلوچستان آغاز نموده است تا هم 18 مجتمع پتروشیمی در حال ساخت در چابهار از آن تغذیه نمایند، هم صنایعی چون سیمان خاش، فولاد مکران و...، بعلاوه مردم جنوب سیستان و بلوچستان از آن منتفع شوند.
به اعتقاد بسیاری کارشناسان گاز کلید طلایی توسعه و آبادانی سیستان و بلوچستان است و وجود گاز به انحاء مختلف سبب ارتقای شاخصهای امنیت، اشتغال و رفاه خواهد شد.
بعلاوه هوشیاری سربازان گمنام امام زمان (عج) و تدابیر مناسب امنیتی به همت نیروهای مردمی، بسیج، عشایر، نیروی انتظامی، مرزبانی (دریابانی و مرزبانی خشکی)، قرارگاه قدس جنوب شرق کشور و ارتش سبب شده که سیستان و بلوچستان شاهد امنترین دوران خود پس از پیروزی انقلاب اسلامی باشد. نویسنده منکر برخی تحرکات شیطنت گونه عناصر فریبخورده در منطقه نیست، لاکن به اذعان کارشناسان، امنیت سیستان و بلوچستان به مراتب از بسیاری از استانها بالاتر است لیکن حساسیتها در این حوزه اندکی بالاست و کوچکترین اتفاقی سریعا رسانهای میشود. اعطای درجه سرتیپ تمامی به فرمانده قرارگاه قدس جنوب شرق کشور، سردار مارانی توسط مقام معظم رهبری برای اهل فن بیانگر توجه ویژه معظمله به امنیت منطقه جنوب شرق کشور است.
با توجه به مطالب مذکور و نیز دریافت سیگنال واضح و بسیار شفاف حضور سرمایهگذاران بخش خصوصی در سیستان و بلوچستان، قطع یقین این استان در مسیر توسعه و در حال ورود به دوران طلایی خود است. امروزه دیدن خارجیهایی که برای سرمایهگذاری به این استان میآیند چیز عجیبی نیست. بلژیک برای سرمایهگذاری در شهر جدید تیس اعلام آمادگی نموده و برخی مراحل عملیاتی را آغاز نموده است. هندوستان و آلمان با اشتیاق در بخشهای مختلف توسعه بندر شهیدبهشتی (تنها بندر اقیانوسی کشور) نقش دارند. شهرک پتروشیمی مکران که مشتمل بر 18 واحد صنایع بزرگ پتروشیمی و بیش از 30 واحد صنایع پاییندستی میباشد (در هیچ کجای ایران توجه اینچنینی به صنایع تکمیلی و پاییندستی در بخش پتروشیمی نشده است)، به صورت روزانه مورد بازدید هیاتهای داخلی و خارجی قرار میگیرد تا سهمی در ظرفیت جذب سرمایه 15 میلیارد دلاری آن داشته باشند. بعلاوه ژاپن، فرانسه، آلمان، عمان، هندوستان، آفریقای جنوبی و بسیاری از سرمایهگذارن داخلی در بخشهای مختلف این شهرک در حال سرمایهگذاری، مطالعه، تامین و... هستند. شهرکی که به گفته کارشناسان بهتر و مدرنتر از ماهشهر و عسلویه سومین قطب پتروشیمی کشور خواهد شد. بعلاوه بانکها، هلدینگها و صندوقهای سرمایهگذاری در بخشهای مختلف این شهرک در حال سرمایهگذاری هستند. فولاد مکران نیز در فاصلهای اندک از شهرک پتروشیمی مکران ایتالیا وارد کارهای اجرایی شده است و راهآهن، این زیرساخت ارزشمند توسعه نیز درحال اجراست و دیری نیست که چابهار به شبکه سراسری ریلی متصل شود. همچنین دولت در حال رایزنی با خودروسازهای بزرگ دنیاست تا پس از ایرانخودرو و سایپا دو خودروساز قدیمی کشور، سومین قطب خودروسازی را با رویکرد صادرات محور در منطقه آزاد چابهار ایجاد نماید.
فرصتهای مختلف سرمایهگذاری در شیلات، صیادی، صنایع مادر، بالادستی، پاییندستی و تکمیلی همه از ویژگیهای استان زرخیز سیستان و بلوچستان است. پیگیری منطقه آزاد سیستان که خود به گواه کارشناسان مکمل منطقه آزاد چابهار در بلوچستان است از دیگر اقدامات دولت در این استان است. سرمایه انسانی نیز از دیگر مزیتهای رقابتی سیستان و بلوچستان است.
حال دولت یازدهم که از پس انتقادات زیاد برجام را راه حل برونرفت از مشکلات اقتصادی میداند، با شناخت درست فرصتی به نام سیستان و بلوچستان به دنبال برداشت محصول کشت شده خود در این استان است. خط انتقال آب با لوله به اراضی کشاورزی دشت سیستان، خط لوله انتقال گاز از ایرانشهر به زاهدان، تولید کنستانتره مس در نصرتآباد زاهدان، طرح انتقال گاز از زاهدان به زابل، طرح احداث دو نیروگاه 500 و 880 مگاواتی در سیستان، نیروگاه 500 مگاواتی نصرت آباد، ایجاد بزرگترین ذون تولید برق از انرژی های خورشیدی و بادی، خط لوله انتقال گاز از ایرانشهر به چابهار، پروژه آبگیر شهرک پتروشیمی مکران، نیروگاه تولید همزمان برق و بخار در شهرک پتروشیمی مکران، احداث خطوط لوله و مخازن نگهداری فرآورده های پتروشیمی و تجهیزات تخلیه و بارگیری و ترمینال مواد معدنی بندر شهید بهشتی همه از طرحهای بزرگی است که یا در این دولت آغاز به کار کردهاند و یا کلنگآنها به زمین زده شده و یا به زمین زده خواهد شد.
بازهم به قول استاد سعید درخشانی، با روند جریان سرمایه نمیتوان مخالفت کرد و سرمایه و به طبع آن هوش سرمایهگذار که حاصل مطالعات اقتصادی، مکان یابی، عارضه یابی و... است مسیر خود را طی میکند، چه ما بخواهیم و چه نخواهیم.
درین بین انتخاب با ماست که افق 10 سال آینده سیستان و بلوچستان را ببینیم و هر یک به سهم خود علاوه بر تلاش در جهت کمک به توسعه استان، سهمی در اقتصاد و بهرهمندی از مزایای آن داشته باشیم و یا به مشابه خرسهای بازار وال استریت به بهانهگیری، ترس و سیاهنمایی بپردازیم و فقط از جریان رشد اقتصادی جابمانیم.