گردشگران و مسافرانی که به شهرستان های یزد سفر می کنند، یکی از مقصدهای گردشگری خود را بازدید از پیرنارکی قرار می دهند و در ایام تعطیلات این محل مملو از علاقه مندان به سیر و سیاحت و گردشگری مذهبی است.
این محل در دل کوهی به این نام در 20 کیلومتری شمال غربی منطقه در ابتدای مسیر دهستان میانکوه در بخش مرکزی مهریز و حوالی روستای ثانی آباد قرار دارد.
این مکان که در اصل محل گردهمایی و نیایشگاه زرتشتیان است در آن چشمه آبی و درختان زیادی وجود دارد که مردم و مسافران از آن استفاده می کنند.
از دامنه این محل چشمه آبی جاری است و توسط زرتشتیان حدود 100 اتاق خشتی و گلی به سبک معماری سنتی که به آن « خیله » گویند، برای اسکان زائران و مسافران این آئیین ساخته شده است.
همه ساله در مردادماه بر اساس سنتی دیرینه گردهمایی زرتشتیان ایران و جهان همراه با اجرای برنامه های متنوع فرهنگی ، هنری و ورزشی در منطقه برگزار می شود.
زرتشتیان استان یزد زیارتگاه های متعددی از جمله چک چک، پیرنارکی، خاتون بانو، نارستانه، پیرهریشت ، ستی پیر، پیر الیاس شاه وهرام یزد، پیرمهر ایزد و چهل چراغ دارند.
آشو زرتشت سه هزار سال قبل از میلاد مسیح در تخت سلیمان آذربایجان از مادری به نام « غدو » متولد شد و پدرش پوروشسب نام داشت.
زرتشتیان بر این باورند که وی در سن 30 سالگی از طرف اهورا مزدا به پیامبری انتخاب و در 77 سالگی در آتشکده شهر بلخ در شمال افغانستان به دست « توربراتور» نامی کشته شد.
معتقدان به آیین زرتشت در جهان حدود 150 تا 200 هزار نفر تخمین زده می شوند که از این تعداد 30 هزار نفر در استان های یزد، کرمان، فارس، تهران، خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد زندگی می کنند.
زرتشتیان ایران یک نماینده در مجلس شورای اسلامی دارند و هم اکنون یکی از 11 عضو شورای شهر یزد از این اقلیت دینی است.
افزون بر 6 هزار نفر از زرتشتیان ایران در شهرستان های یزد، اردکان و تفت در استان یزد زندگی می کنند.
به گفته رئیس اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری مهریز ، یکی از محل های تاریخی و تفرجگاهی این شهرستان پیرنارکی است که مورد بازدید میهمانان نوروزی قرار می گیرد.
الهام جلوداری روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: این منطقه در دل کوهی در نزدیکی شهر به خصوص تعطیلات نوروز میزبان گردشگران داخلی و خارجی است.
وی خاطر نشان کرد: این محل و نیز آئین زیارت پیرنارکی زرتشتیان ایران در سیاهه(فهرست) آثار ناملموس ملی با شمارهی 15 به ثبت رسیده است.
مرکز شهرستان مهریز در جنوب استان و در سی کیلومتری شهر یزد و در کنار جاده بینالمللی شمال ، جنوب کشور( تهران ، بندرعباس و یزد ، کرمان) واقعشده است .
این شهرستان از سمت شمال به بخش مرکزی یزد، از شرق به بخش مرکزی بافق و بخش مرکزی شهرستان شهربابک از استان کرمان، از سمت جنوب به خاتم و سیرجان و از سمت غرب به بخش نیر و شهرستانهای ابرکوه و تفت محدود است .
ادامه ارتفاعات شیرکوه در بخش غربی شهرستان موجب تشکیل سفرههای غنی آب زیرزمینی و تعدیل هوای آن نسبت به دیگر نقاط استان شده است.
شهرستان مهریز دارای یک بخش مرکزی و پنج دهستان به اسامی ارنان، بهادران، تنگ چنار، میانکوه و خورمیز و 468 آبادی است .
45 روستای بخش مرکزی شورای اسلامی و دهیاری مصوب دارد و تاریخ بنای مهریز و اطراف آن مربوط بهپیش از اسلام است.
بنای مهریز را به مهر نگار دختر انوشیروان ساسانی نسبت دادهاند و آبوهوای این شهرستان ، معتدل و بیابانی است و این منطقه با شرایط خاص جغرافیایی موقعیت طبیعی (دارا بودن سرابها، قلههای برفگیر و آبوهوای معتدل کوهستانی) در حاشیه کویر، از گذشته برای کاروانهای تجاری ، شاهراهی حیاتی ساخته است.
هماکنون با قابلیتهای تفریحی ، گردشگری ازجمله چشمه پرآب و زیبای غربال بیز، منطقه تفریحی کوه ریگ و آثار باشکوه تاریخی خشتی و غیره ، همواره پذیرای خیل کثیری از گردشگران داخلی و خارجی است.
مهریز با داشتن آبوهوای مناسب، شرایط بسیار خوبی را برای کشت انواع محصولات باغی و زراعی از قبیل پسته، گردو، بادام، انجیر، آلو، زردآلو، گندم و جو فراهم آورده است و یکی از مهمترین مراکز کشت پسته با بیشترین میزان در استان تلقی میشود.
مهریز با وسعت 14 هزار و 684 کیلومترمربع دارای جمعیتی بیش از 55 هزار نفر است.
از مهمترین صنایعدستی میتوان از قالیبافی نام برد و نقشههای اصیل فرش مهریز با طرحهای یزد و کرمان بافته و به بازار عرضه میشود.
از دیگر صنایعدستی میتوان آهنگری، سریشم ، گیوهبافی، سبدبافی و چاقوسازی را نام برد.
وجود بناهای تاریخی که سیر تحول و دورههای معماری را در این شهر معرفی میکند همه و همه دال بر غنای فرهنگی و پیشینه آباد تاریخی این منطقه دارد .
ازجمله آنها میتوان به بناهای باستانی محوطه غربال بیز در دوره اشکانی، قلعه خورمیزدر دوره ساسانی، قلاع و کاروانسراهای مربوط به دورههای مختلف معماری اسلامی و وجود بناهای باشکوه اقتصادی و کاروانسراها، باغها اشاره کرد .
مهریز بهعنوان یکی از شهرهای تاریخی و باستانی و ازجمله شهرهای بسیار قدیمی استان یزد بشمار میرود و وجود آثار ارزشمند تاریخی در نقاط مختلف این شهر دلیل محکمی بر این مدعاست.
همچنین با توجه به کاوشهای چند سال گذشته در منطقه بهادران مهریز و به دست آوردن ظروف مفرغی و نیز سنگ نوشتههای بسیار قدیمی میتوان تاریخچه پیدایش مهریز را به سالهای بسیار دورتر از این در نظر گرفت.
مهریز را منسوب به مهر نگار دختر انوشیروان ساسانی میدانند و از آن شهر به قصبه « مهریجرد » یاد میکنند که در گذشته « مهرگرد»، « مهریگرد»، مهرجرد»، « میگرد»، « میجرد» نامیده شده است و همچنین خورمیز را بنام « هرمیز» برادر او و دژ دفاعی آن را نیز منسوب به او میدانند.