در عرصه بین الملل انتظارات بر این است که سیاست خارجی آمریکا در منطقه خاورمیانه به خصوص در مناسبات با عربستان سعودی با تغییر و تحول گستردهای همراه خواهد بود، دولت عربستان سعودی در طی چهار سال گذشته از روابط نزدیکی با دونالد ترامپ برخوردار بود و حتی ریاض میزبان نخستین سفر خارجی وی بود که در نهایت به بزرگترین توافق تسلیحاتی بین دو کشور انجامید، اما با پیروزی جوبایدن و اظهارات منتقدانه نسبت به ریاض؛ عربستان سعودی احساس آسیب پذیری کرده است.
به گزارش تابناک همدان از روزانه نیوز، در این راستا «یاسمین فاروک» یکی از کارشناسان ارشد اندیشکده کارنگی اظهار داشت: «آنچه که ریاض از دست داده مصونیت کامل و دسترسی شخصی به ترامپ بوده است»، جو بایدن و مشاورانش در کارزار انتخاباتی بارها تاکید کردند که روابط آمریکا و عربستان را مورد بازنگری قرار خواهند داد، جو بایدن متعهد شد که به پشتیبانی و حمایت آمریکا از عربستان در جنگ یمن و فروش تسلیحات به این کشور پایان میدهد.
دونالد ترامپ یکی از نزدیکترین متحدان ریاض ضمن مخالفت با تلاش کنگره برای ممنوعیت فروش تسلیحات به عربستان؛ حتی با تصمیم گذشته دولت اوباما مبنی بر کاهش کمکهای نظامی و اطلاعاتی به این کشور هم مخالفت نمود، در نتیجه در طی این دوره شاهد گسترش حمایت و پشتیبانی تسلیحاتی و اطلاعاتی آمریکا از عربستان در جنگ یمن بودیم، حتی قطعنامه خاتمه بخشی به مداخله آمریکا در جنگ یمن که از سوی هر دو مجلس کنگره تصویب شد با وتوی ترامپ همراه گردید.
«گریگوری جانسون» عضو سابق پنل کارشناسان شورای امنیت سازمان ملل با اشاره به مسئله یمن در اظهاراتی گفت: «دولت بایدن میتواند در خاتمه بخشی به جنگ یمن نقش بسیاری مثبتی را ایفا کند.»
وی افزود: «ایالات متحده ممکن است تنها کشوری باشد که فشار دیپلماتیک کافی برای عربستان وارد کند تا به جنگ یمن خاتمه دهد.»
کریستین اولریچسن یکی از کارشناسان ارشد انستیتو میدل ایست در این رابطه گفت: «اگر چه ایالات متحده آمریکا از مداخله در جنگ یمن خودداری میکند، اما فروش تسلیحات به ریاض را محدود نخواهد کرد، زیرا واشنگتن نمیخواهد تجارت پرسود خود با عربستان را از دست بدهد. اما در عوض ممکن است فروش تسلیحات بیشتر ماهیت دفاعی داشته باشد تا تهاجمی.» بر اساس گزارش موسسه تحقیقات صلح بین المللی استکهلم، از سال ۲۰۱۴-۲۰۱۹ فروش تسلیحات آمریکا به عربستان سعودی یک چهارم فروش تسلیحاتی آن را تشکیل میدهد.
در وهله دوم با اظهارات جو بایدن مبنی بر تمایل به ورود مجدد آمریکا به توافق هستهای زمینه نگرانی ریاض را فراهم کرده است، جو بایدن در یادداشتی در سی. ان. ان نوشت: «من به تهران راهی معتبر برای بازگشت به دیپلماسی خواهم داد. اگر ایران به توافق هستهای دقیقا عمل کند؛ ایالات متحده مجددا به عنوان نقطه شروع مذاکرات بعدی به توافق میپیوندد.» ریاض تاکنون توافق هستهای را مورد تایید قرار نداده است.
عادل الجبیر وزیر امور خارجه سابق عربستان گفت: این توافق نامه فاجعه آور است، زیرا به برنامه موشکی گسترده ایران و شبه نظامیان نیابتی این کشور در سرتاسر خاورمیانه توجه نمیکند.» با این حال به احتمال زیاد دولت بایدن در برنامههای خود برای نجات برجام تحت تاثیر عربستان سعودی قرار نخواهد گرفت، در این راستا برخی از رسانههای بین المللی بر این تاکید دارند که در دوران بایدن کل تحریمهای آمریکا لغو نخواهند شد و فقط تنها برخی از مجازاتهای جزئی مانند ممنوعیت سفر یا موانع محدود کنننده واردات بشردوستانه به سرعت لغو میشوند.
مسئله بعدی که در روابط واشنگتن و ریاض قابل طرح است بحث بحران محاصره قطر میباشد. دولت ترامپ قبلا تلاش کرده تا اختلافات فیمابین دوحه و سایر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس از جمله عربستان، امارات، مصر و بحرین پایان دهد. در طی ماههای گذشته مذاکرات زیادی برای رفع محاصره در جریان است و انتظار میرود که آشتی مورد انتظار در اجلاس جدید شورای همکاری خلیج فارس صورت بگیرد. پایگاه هوایی الودید در قطر مهمترین پایگاه استراتژیک پنتاگون در خاورمیانه است و کلیه عملیات هوایی در منطقه فرماندهی مرکزی از سوریه تا افغانستان از ان جا هدایت میشود.
مسئله بعدی در روابط دو گشور نگرانیهای بایدن نسبت به وضعیت حقوق بشر در عربستان میباشد. علی رغم سخنان قاطع وی در جریان کارزار انتخاباتی؛ معمولا سیاستمداران پس از قدرت رسیدن رویکرد متعادل تری اتخاد خواهند کرد، این ممکن است تنها کشور خلیج فارس نباشد که در مورد حقوق بشر دوگانگی نشان میدهد، اما ریاض در چندین مورد برجسته است: بدترین مورد آن قتل وحشیانه جمال خاشقچی روزنامه نگار سعودی در کنسولگری ریاض در استانبول میباشد، به دلیل دوستی ولیعهد بن سلمان با جارد کوشنر؛ دولت ترامپ از وی در مقابل این جنایت حمایت میکرد. اما در مجموع در این بازه زمانی؛ علی رغم پایداری مشارکت استراتژیک آمریکا و عربستان؛ بین طرفین واگرایی وجود دارد و میتواند بر روابط آینده دو کشور تاثیرگذار باشد.