به گزارش تابناک قم، سعید صادقی، پژوهشگر حوزه میراث فرهنگی در قم در جلسه بنیاد قمپژوهی که شامگاه سهشنبه با موضوع «بررسی کتاب تازه انتشار یافته «سفالینههای ایران در موزه آستان مقدس حضرت معصومه(س) قم» در مجتمع آموزش عالی طلوع مهر برگزار شد، با اشاره به مشکلاتی که برای تدوین این کتاب داشته، اظهار کرد: پژوهش در مجموعهها کار سادهای نیست چرا که شناخت نسبت به شیوه علمی پژوهش کم است.
وی با اشاره به اینکه انتشار کتاب دو سال طول کشید و مجموعه مربوط چندان همکاری نکرد، افزود: من دغدغه کتیبهها و نقوش آثار تاریخی قم را دارم اما پیدا کردن جایی انتشار این آثار سخت است و کتاب سفالینههای تاریخی موزه حرم مطهر را هم در نهایت شهرداری اصفهان حمایت و منتشر کرد.
این دانش آموخته رشته موزهداری با اشاره به ملزومات انجام پژوهشهای مفید در شهر قم گفت: باید حمایت را از دانشجویان و پژوهشگران را توسعه داد.
وی با اشاره به مراحل تدوین کتاب، افزود: شروع کتاب به عنوان یک پروژه کارورزی به موزه آستانه معرفی شدم و با صحبتهایی که با مدیر وقت داشتم به این نتیجه رسیدم که کار مهمی در این دوره انجام دهیم.
صادقی با بیان اینکه موزهها فقط داشتههای فرهنگی یک ملت نیستند خاطرنشان کرد: باید به زندگی و پیامی که در خودشان دارند توجه کنیم.
وی با اشاره به تغییر رویکرد در موزهها در دورهای از جنگ جهانی دوم ادامه داد: موزههای شیی محور نیستند بلکه یک جریان اجتماعی را رهبری میکنند و کشوری که به موزه توجه کند تجربیات تاریخی خود را ثبت کرده است.
مؤلف کتاب سفالینههای ایران در موزه آستان مقدس حضرت معصومه(س) اظهار داشت: ایران یک موزه زنده است چون برگرفته از فرهنگ محله است. در کوچههای ما زبان بازی رقص و رنگ وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه امروزه موزهها در دنیا نقشهای کلیدی دارند گفت: در سه سال گذشته ۲۷۰ مجموعه دار رسمی مجوز گرفته و امروز ۷۰ موزه خصوصی در ایران داریم.
الزامات ادعای پایتخت فرهنگی جهان اسلام
صادقی با اشاره به لزوم ایجاد چند موزه مختلف در استان قم اظهار داشت: استان قم با توجه به مدعی بودنش در کسب عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در این موضوع سهمی ندارد و جای خالی چند موزه با توجه به ظرفیتهایی که وجود دارد در قم حس میشود.
وی معتقد است در قم باید موزه شخصیت، مردم شناسی، روحانیت، موزه آموزش و پرورش... و ... را داشته باشیم.
این پژوهشگر تاریخ قم گفت: موزه آستانه حضرت معصومه(س) اولین موزه وقفی کشور که دارای مجموعههای متنوعی است. البته این موزه در ارائه آثار و بروز بودن آن این موزه ضعفهای بزرگی دارد اما مجموعههای ارزشمندی در آن نگهداری میشود که از دورههای مختلف سفالینههایی را ارائه کرده است.
وی افزود: تکنیکهای مختلفی در سفالهای موجود در موزه حرم آستانه به کار رفته است که در جای خود مجموعهای ارزشمند از اطلاعات تاریخی محسوب میشود.
صادقی ادامه داد: تحلیل نقوش این سفالها شامل خط و کتیبه، نگارههای انسانی و نقوش پرندگان و ... هم اطلاعات ارزشمندی را به دست میدهد.
اشیای گرانقیمت گمشده
ابوالحسن گرامی، یکی از قمپژوهان هم در این جلسه با اشاره به وجود مزار شاه عباس دوم در مسجد بالاسر حرم مطهر گفت: این مسجد یکی از زیباترین مساجد است و در زمانی که ساخته شده بلندترین سقف را داشته است.
وی با اشاره به وجود نقوش بسیار زیبا در مقبره شاه عباس اظهار کرد: مقدار زیادی از این نقاشیها از بین رفته است.
گرامی همچنین به دفن شدن شاه سلطان حسین و ۳۴۰ نفر از خاندان صفوی در حرم مطهر اشاره کرد و گفت: این افراد اشیای گرانقیمت تزئینی بسیاری به همراه داشتهاند که امروز مشخص نیست در کجا نگهداری میشود.
وی با اشاره به وجود اشیای باستان در مرادتپه قمرود افزود: باستان شناسان در ۱۳۷۱ دو سال روی این موضوع کار میکردند. بزرگترین سفال ایران هم در آن تپه به دست آمده که قرمز رنگ است و مربوط به هفت هزار سال پیش که در موزه ایران باستان نگهداری میشود.
سعادتمند، یکی از فعالان عرصه سفال در قم هم در این جلسه به بیان جزئیات برخی از تکنیکهای سفالینههای حرم مطهر پرداخت و از ارزشمند بودن این مواریث گرانبها گفت.
لزوم دغدغهآفرینی در حوزه پژوهش فرهنگ
محمدعلی خبری، پژوهشگر حوزه فرهنگ و هنر هم در این جلسه با اشاره به اهمیت فعالیتهای انجام شده از سوی بنیاد قمپژوهی اظهار داشت: هر کسی که در قم کار کوچکی انجام میدهد یک جهاد انجام میدهد چرا که بسیاری از نهادها و مسئولان دغدغه کافی ندارند.
وی افزود: باید قمشناسی به جایی برسد که اثربخشی کاملی در فضای شهر قم داشته باشد و در شناخت افراد نسبت به قم تاثیر بگذارد.
وی با اشاره به مشکلات حوزه پژوهش گفت: در این عرصه مهمترین راهکار این است که دغدغه آفرینی کنیم.
دبیر کمیسیون معماری شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه حوزه پژوهش در ایران هیچ بودجهای در عرصه فرهنگ و هنر ندارد افزود: در حوزه پژوهش میگوییم اگر ۱۰ طرح پژوهشی خوب داشته باشیم و در مدت ۲ سال تمام نهادهای مربوط به این موضوع را درگیر کنیم به موفقیت رسیدهایم.
وی تصریح کرد: مسئولان ما در حوزه پژوهش احساس نیاز نمیکنند و کلید مشکلات این عرصه همین است و اگر کسی هم در این عرصه تلاش میکنند دغدغه فردی دارند.
خبری گفت: در طول تاریخ وقتی به مسئله پژوهش نگاه میکنیم یک کار فردی است و هنرمندان بزرگی مانند داوینچی هم مجبور بودند با سران کلیسا مذاکره کنند تا بتوانند کار ارزشمندی انجام دهند.
وی اظهار داشت: پشتوانه اینگونه کارها انگیزههای معرفیت و هویتی است و هیچ انگیزه مادی در این زمینه وجود ندارد و ارزش این کارها هم در آینده مشخص میشود.
حمایت شهرداری اصفهان از یک کار قمی
هادی ربانی، دبیر بنیاد قمپژوهی هم در این جلسه از کمتوجهی به پژوهشهای حوزه قمشناسی گلایه کرد و با اشاره به انتشار این کتاب توسط شهرداری اصفهان گفت: از آنجا که در قم توجه کافی به این مسئله نمیشود شهری مانند اصفهان از این کتاب که به میراث فرهنگی قم مربوط می شود، حمایت کرده است.
ابوالفض قیامی یکی دیگر از قمپژوهان هم با اشاره به مهجور بودن مجموعه موزه در آستانه حضرت معصومه(س) گفت: صحن جدید قرار بود موزه داشته باشد اما این کار را انجام ندادند و ساختمان فعلی اصلا مناسب این کار نیست.