به گزارش تابناک خراسان جنوبی، به جریان افتادن طرح‌های بر زمین مانده، محقق نشدن طرحی که دستور رهبری نظام بود، بهره‌مند نبودن از زیرساخت‌های پایدار انرژی، عطش عشایر و دام‌های آن در مناطق مرزی، محورهای مواصلاتی ناامن و... در حوزه انتخابیه نهبندان و سربیشه و به طبع آن خراسان جنوبی از جمله مطالبه‌هایی بود که در دولت مردمی و انقلابی سیزدهم گام‌های اجرایی محکمی برای آن برداشته شد.
از نقطه آغاز پیگیری تا به سرانجام رسیدن این مطالبه‌ها را از مصطفی نخعی، نماینده مردم نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی و سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی جویا شدیم. آنچه در پی می‌آید ماحصل این گپ و گفت است.
فارس: یکی از اتفاقات بسیار مهمی که در حوزه انتخابیه شما در این دولت محقق شد طرح توسعه نهبندان بود لطفا آخرین خبر‌ها را در مورد این طرح بیان کنید؟
نخعی: مقام معظم رهبری در سفری که سال ۷۸ به نهبندان داشتند با توجه به محرومیت‌های این شهرستان دستور اجرای طرح توسعه نهبندان را برای ارتقاء شاخص‌های آن دادند که این طرح سال ۸۱ به تصویب هیئت وزیران رسید.
طرح توسعه نهبندان با افقی ۱۰ ساله برای اجرایی شدن آن نیز ۶۰ میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شد که به دلایل مختلف که مهم‌ترین آن تخصیص نیافتن اعتبار بود این طرح به طور کامل اجرایی نشد و در افقی که برای آن در نظر گرفته شده بود شاخص محرومیت در این شهرستان ارتقاء نیافت.
حداکثر ارتقا در شاخص بین ۳۰ تا ۴۰ درصد بود یعنی آنچه مد نظر رهبری نظام بود عملیاتی نشد به همین واسطه نیاز به بازنگری و تجدید نظر داشت.
دستور رئیس جمهوری برای بازنگری طرح توسعه نهبندان
در اولین سفری که رئیس جمهوری به خراسان جنوبی داشت این موضوع مطرح شد و با توجه به اشراف و آگاهی رئیس جمهور به نهبندان و خراسان جنوبی دستور بازنگری طرح توسعه نهبندان را به معاون اجرایی خود داد.
در ضمن زمانی که محقق نشدن اهداف طرح توسعه نهبندان به رئیس جمهوری اعلام شد این موضوع هم به رئیس جمهوری گوشزد شد که محرومیت‌های سربیشه نیز کمتر از نهبندان نیست.
بعد از این دستور با همراهی فرماندارن، معاونان عمرانی استاندار، استانداران سابق و فعلی، طرح توسعه نهبندان و سربیشه مجدد مرور و اهداف جدید برای آن تعریف شد و به تصویب نیز رسید و چندی پیش نیز معاون اول رئیس جمهور اعتبار آن را به وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها برای اجرا ابلاغ کرد.
اعتبار ابلاغ شده به ۱۱ دستگاه اجرایی نیز ۴۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان و تسهیلات در نظر گرفته شده هم حدود ۵۷۰ میلیارد تومان است که به طور حتم با ابلاغ این منابع و پیگیری دستگاه‌های اجرایی و تحقق آن تحولات بزرگی در شهرستان‌های نهبندان و سربیشه رقم خواهد خورد.
۵ دستگاه اجرایی نیز برای اجرای این طرح باقیمانده که به زودی اعتبار در نظر گرفته شده برای آن‌ها نیز ابلاغ می‌شود، چیزی حدود ۶ میلیارد تومان اعتبار برای ارتقاء شاخص‌های توسعه و پیشرفت نهبندان و سربیشه تخصیص می‌یابد.
منابع این طرح نیز محل و سرفصل‌های مختلفی‌ست که باید دستگاه‌های اجرایی پیگیر تخصیص به‌موقع آن باشند تا خللی در کار ایجاد نشود و آن اهدافی که در این شهرستان مرزی دنبال می‌شود به آن دست یابیم.
۴ سال زمان اجرای طرح توسعه
فارس: زمان اجرای این طرح چقدر است و هر بخشی چه میزان اعتبار دارد؟
نخعی: زمان اجرای طرح چهار ساله است و از همین امسال هم شروع شده و اینکه سرعت طرح چگونه باشد بستگی به پیگیری دستگاه‌های اجرایی برای تخصیص به‌موقع منابع آن دارد.
سهم حوزه بهداشت و درمان ۱۱۳، ورزش و جوانان ۷۰، صدا و سیما و پوشش دیجیتال ۴۰، میراث فرهنگی ۲۰، آموزش و پرورش ۴۶، فرهنگ و ارشاد ۲۰، بنیاد مسکن ۲۰۰، جهاد کشاورزی ۶۰۰ و راه و شهرسازی و راهداری ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان است که عمده اعتبار حوزه بهداشت و درمان به توسعه بیمارستان نهبندان و در حوزه راه نیز به بهسازی، احداث و آسفالت راه‌های روستایی تخصیص می‌یابد.
همچنین ۵۷۲ میلیارد تومان نیز بانک مرکزی به بانک‌های عامل برای طرح‌های اولویت‌دار شهرستان‌های سربیشه و نهبندان تخصیص می‌دهد.
همان‌طور که می‌دانید تامین مالی طرح‌ها یکی از چالش‌های اساسی ست و باید طرح‌های تولیدی در حاشیه مرز به مرور زمان توسعه یابد تا اقلام صادراتی در شهرستان‌های مرزی تولید شود.
«ماهیرود» اعتبار خراسان جنوبی
فلسفه شکل‌گیری گذرگاه‌های تجاری مرزی نیز به این دلیل است و خراسان جنوبی به واسطه اشتراکات تاریخی و فرهنگی که با کشور افغانستان دارد بیش از دیگر استان‌ها و کشور‌ها در این زمینه می‌تواند موفق باشد. دیگر اینکه کشور‌های مختلف در حال برنامه‌ریزی برای توسعه حوزه‌های اقتصادی و تولیدی خود با کشور افغانستان هستند به همین واسطه لازم است خراسان جنوبی نیز در این حوزه پیش از پیش ورود کند.
به‌علاوه اکنون مرز ماهیرود به عنوان تنها معبر تجاری فعال خراسان جنوبی یک اعتبار برای استان به حساب می‌آید به همین واسطه توسعه واحد‌های تولیدی و اقتصادی از اهمیت بسیاری برخوردار است.
نتایج دیدار با وزیر راه
فارس: به تازگی دیداری با وزیر راه و شهرسازی داشتید لطفا نتایج این دیدار را تشریح بفرمایید؟
نخعی: همان‌طور که می‌دانید نهبندان و سربیشه شاهراه ارتباطی خراسان جنوبی به سمت جنوب کشور و دریا‌های آزاد به حساب می‌آیند و دو کریدور شمال - جنوب و شرق - غرب بخش قابل توجهی از آن در حوزه استحفاظی این دو شهرستان قرار دارد.
در دیدار با وزیر کشور به صورت مفصل برای تسریع در محور نهبندان - بیرجند گفتگو شد که از بیرجند تا سربیشه دوبانده‌سازی شده، اما هنوز از سربیشه تا نهبندان باقیمانده است و قرار است اعتبارات ابلاغی سفر اول و دوم رئیس جمهوری تخصیص یابد تا دوبانده‌سازی در این محور تسریع شود.
بر اساس دستور ویژه وزیر راه و شهرسازی قرار شد، منابع مورد نیاز اعتبار محور ترانزیتی خارجی خراسان جنوبی (سربیشه - مرز ماهیرود) را نیز بانک تجارت این ماه یا ماه آینده تخصیص دهد.
برای محورهای زابل و شهداد هم قرار شد تخصیص اعتبار آن تسریع شود چرا که پیمانکار محور شهداد انتخاب شده و در حال کار است.
رفع چالش بیمه تامین اجتماعی مسکن
فارس: یکی از چالش‌های اساسی مردم برای نهضت ملی مسکن موضوع پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی بود، در این زمینه هم با وزیر راه و شهرسازی مذاکره‌ای انجام شد؟
نخعی: همان‌طور که می‌دانید بعد از اصلاح ماده ۵ قانون تامین اجتماعی، هزینه‌های صدور پروانه ساختمانی به مقدار قابل توجهی افزایش یافت که مجلس شورای اسلامی در تعامل با شورای نگهبان این قانون را اصلاح کرد و به همان زمان قبل بازگشت، اما در فاصله اصلاح این قانون عده‌ای که به تامین اجتماعی مراجعه کردند همان هزینه‌ها بالا گفته شده که از آن‌ها دریافت می‌شود که این مشکل نیز با وزیر راه و شهرسازی در میان گذاشته شده و وی قول داد در اولین جلسه شورای عالی مسکن که با حضور رئیس جمهور برگزار می‌شود موضوع را طرح و رفع کند.
فرمانداری ویژه نهبندان در آخرین مرحله
فارس: یکی از خواسته‌های مردم نهبندان ارتقاء فرمانداری این شهرستان به فرمانداری ویژه است، لطفا بفرمایید در این زمینه چه پیگیری‌هایی انجام شده است؟
نخعی: موضوع فرمانداری ویژه تا عملی شدن سه مرحله دارد یکی از این مراحل موافقت وزارت کشور، بعدی تایید در کمیسیون تخصصی دولت و در نهایت هم مصوبه هیئت وزیران است. برای تحقق این خواسته مدت زمانی صرف دریافت موافقت وزارت کشور شد.
البته باید این موضوع هم متذکر شد که شاخص‌های لحاظ شده برای فرمانداری‌های ویژه دارای نواقصی ست چرا که این شاخص‌ها برای همه شهرستان‌ها مناسب نیست و در نهبندان مولفه امنیتی بودن بیش از دیگر شاخص‌ها نمود دارد که شاید در دیگر شهرستان‌ها این موضوع چندان قابل اهمیت نباشد.
آنچه هم مدنظر بود این بود که با توجه به مرز طولانی این شهرستان با کشور افغانستان، وسعت زیاد، دوری از مرکز و... می‌تواند به فرمانداری ویژه ارتقاء یابد.
بالاخره با همکاری وزیر، وزارت کشور با این موضوع موافقت کرد، اما وقتی به کمیسیون تخصصی دولت رفت، تایید نشد که برای تایید در این کمیسیون نیز پیگیری‌های متعددی انجام و از طریق مکاتبه با دفتر مقام معظم رهبری و پیگیری‌های دفتر رهبری، مسوولان استانی و توجه ویژه رئیس جمهوری در کمیسیون دولت نیز به تصویب رسید و توانستیم مرحله دوم که سخت‌ترین مرحله بود را پشت سر بگذاریم.
مرحله نهایی هم تصویب در هیئت وزیران است که در نوبت طرح است و حدود ۷ تا ۸ ماه زمان می‌برد تا تصویب شود، اما تلاش بر این است که این اتفاق زودتر بیفتد.
راهبرد‌های بهره‌مندی از انرژی پایدار
فارس: لطفا آخرین خبر‌ها از اتصال خراسان جنوبی به شبکه گاز پایدار و بهره‌مندی از انرژی پایدار را نیز برای مردم اعلام بفرمایید؟
نخعی: خراسان جنوبی جزو محدود نقاط در کشور است که به شبکه سراسری گاز متصل نیست و اتصال استان به پالایشگاه گازی سرخس نیز طوری است که در انتهای خط قرار دارد و همین قرارگیری در انتهای خط، خراسان جنوبی را بسیار آسیب‌پذیر کرده است به‌ویژه در زمستان‌ها که با ناترازی گاز مواجه می‌شویم باید تنمان بلرزد که به واسطه افت فشار گاز با قطعی مواجه نشویم و این چالش در شهرستان‌های نهبندان و سربیشه که در انتهای خط قرار دارند بیش از پیش محسوس است.
برای اتصال خراسان جنوبی به شبکه پایدار گاز و انرژی پیگیری‌های بسیار انجام شد و در سفر اول و دوم رئیس جمهوری به استان این موضوع مطرح شد.
همان‌طور که می‌دانید خط هفتم سراسری قرار بود به افغانستان و پاکستان متصل شود، اما به دلایل سیاسی تا سیستان و بلوچستان این خط عملیاتی شد و ادامه نیافت یعنی این خط از عسلویه تا سیستان اجرا شد و تلاش بر این بود که در گام اول شهرستان‌های نهبندان و سربیشه به این خط متصل شوند.
پیگیری‌های بسیار در کمیسیون انرژی و اصل ۹۰ و همچنین استان انجام شد تا این که وزارت نفت مجاب به اجرای این طرح شد و ۸ هزار میلیارد تومان نیز به این طرح اختصاص یافت که اکنون فاز اول آن در حال اجراست و فاز دوم هم که اتصال سربیشه به این خط است پایان امسال و یا اوایل سال آینده وارد فاز عملیاتی می‌شود.
این اقدام زیرساختی اساسی برای خراسان جنوبی به حساب می‌آید چرا که در پیک مصرف ۶ تا ۷ میلیون متر مکعب گاز ظرفیت داریم فقط ظرفیتی که با این خط لوله در استان ایجاد می‌شود بالغ بر ۱۲ میلیون متر مکعب در روز خواهد بود و مفهومش این است که برای استقرار هر واحد صنعتی در هر نقطه‌ای از استان مشکل نخواهیم داشت.
راهبرد‌های دیگر که در حوزه انرژی پایدار دنبال می‌شود اتصال بیرجند به خط لوله سراسری عسلویه و انبار نفت مرکز خراسان جنوبی به انبار استراتژیک رفسنجان است که پیمانکار اتصال انبار نفت بیرجند به رفسنجان انتخاب شده و به‌زودی عملیات اجرایی آن آغاز خواهد شد.
باز شدن گره قانونی انرژی‌های پاک
فارس: همان‌طور که می‌دانید یکی از قابلیت‌های ویژه خراسان جنوبی بهره‌مندی از انرژی‌های پاک است در این زمینه چه اقداماتی انجام شده است؟
نخعی: خراسان جنوبی ظرفیت فوق‌العاده‌ای در زمینه انرژی‌های خورشیدی و بادی دارد که در این زمینه با توجه به توفیق حضور در کمیسیون بودجه ۱۴۰۲ منابع خوبی ستپا پیش‌بینی کرد که برای خرید تضمینی احداث نیروگاه‌های خورشیدی ۱۵ همت مصوب شد و قرار است ستپا خراسان جنوبی در تخصیص این منابع به صورت ویژه ببیند.
گره‌های قانونی در این زمینه وجود داشت که با باز شدن آن زمینه‌هایی برای توسعه و تولید انرژی‌های پاک در همه استان به ویژه شهرستان‌های نهبندان و سربیشه فراهم شد.
محدودیت‌های سوخت‌گیری در حال رفع شدن
فارس: یکی از گلایه‌های مردم در خراسان جنوبی، محدودیت‌های سوخت‌گیری‌ست برای رفع این چالش چه اقدامی انجام شده است؟
نخعی: در تابستان امسال خیلی ناترازی بنزین داشتیم به‌طوری که در برخی از روز‌ها این ناترازی به ۲۰ تا ۲۵ میلیون لیتر رسید و روزی هم ۱۳۷ میلیون لیتر بود این در حالی‌ست که مصرف بنزین با حداکثر تولید پالایشگاه‌ها و با احتساب از طریق پتروشیمی ۱۱۲ تا ۱۱۳ میلیون لیتر است و این اختلاف زیاد سبب شد با هماهنگی استانداری‌ها در استان‌های مرزی، محدودیت سوخت‌گیری اعمال شود.
این کار هم به این خاطر انجام شد تا کمبود بنزین مدیریت شود، اما من از همان ابتدا با موضوع محدودیت سوخت‌گیری مخالف بودم، چون تعین سقف سوخت‌گیری نمی‌تواند مانع قاچاق سوخ شود.
موضوع قاچاق سوخت یک موضوع تخصصی است، اما در وزارت نفت اصرار بر این موضوع دارند، بعد از گذر تابستان همچنان ناترازی بنزین داریم و از وزارت نفت پیگیری شد با توجه به وسعت، پراکندگی و فاصله طولانی جایگاه‌های سوخت محدودیت سوخت‌گیری برای خراسان جنوبی توجیه ندارد که سقف ۳۰ لیتر به ۴۰ لیتر افزایش یافت، البته به این هم راضی نیستیم و با باید به همان ۶۰ لیتر افزایش یابد.
همچنین محدودیت کارت‌های آزاد هم همان ۲۰ لیتر است و تعداد کارت‌های سوخت هم در جایگاه‌ها کم است که پیگیری رفع این مشکلات هم هستیم امیدواریم با همکاری استانداری خراسان جنوبی این چالش‌ها هم از پیش روی مردم برداشته شود.
فارس: یکی از چالش‌های پیش روی جامعه عشایری حوزه انتخابیه شما تامین آب شرب و دام آن‌ها بود در این زمینه چه اقداماتی انجام شده است؟
نخعی: برای بهره‌مندی جامعه عشایری که مرزداران واقعی همین عشایر هستند، ۳ فاز از طرح آبرسانی خواجه منجیکو عملیاتی شده و فاز چهارم آن هم به تازگی کلنگ‌زنی شد که تا اوایل سال آینده شاهد پایان بزرگترین طرح آبرسانی عشایر کشور باشیم.
همچین مطالبه ۲۰ ساله عشایر محله چاه ملک چاهداشی نهبندان نیز وارد فاز عملیاتی شد و اعتبار آبرسانی محله‌های عشایری سربیشه نیز تامین اعتبار شده است.