اگرچه خیلی دیر آموزش بلدها و راهنمایان محلی در دستور کار میراث فرهنگی قرارگرفته اما ارتقای سطح علمی و عملی راهنمایان بلد محلی میتواند در رونق گردشگری حائز اهمیت باشد.
نادیده گرفتن بلدهای محلی به قطع رابطه جامعه محلی و مهمان منجر میشود درحالیکه اگر مسئولان به راهکارهای پیوند بیشتر این دو گروه بیندیشند بیشک علاوه بر توسعه گردشگری، هدف رسیدن به طبیعت پایدار نیز محقق خواهد شد.
از عمر بلدهای محلی در گردشگری ایران کمتر از یک دهه سپریشده و این شاخه هنوز بهاندازه کافی موردتوجه قرار نمیگیرد
در حال حاضر راهنمایان گردشگری ایران در سهشاخه تخصصی طبیعتگردی، راهنمایان فرهنگی و بلدهای محلی فعالیت میکنند و از عمر بلدهای محلی در گردشگری ایران کمتر از یک دهه سپریشده و این شاخه هنوز بهاندازه کافی موردتوجه قرار نمیگیرد.
آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات میراث فرهنگی و گردشگری، آشنایی با قوانین و مقررات مربوط به حفظ میراث فرهنگی، آشنایی با جغرافیای جهانگردی و اکوتوریست استان، آشنایی با جاذبههای تاریخی و میراث فرهنگی استان، آشنایی با فنون راهنمای تور، آشنایی با تاریخ و فرهنگ و اقوام استان، آشنایی با اصطلاحات انگلیسی درزمینهٔ میراث فرهنگی و گردشگری، آشنایی با صنایعدستی استان، بهداشت سفر و کمکهای اولیه، آموزش عملی اجرای تور، آشنایی با خیابانها و محلات استان، آشنایی با پروژههای جدید شهرداری اعم از برجهای و پلهای در ساخت و یا ساختهشده و به بلدهای محلی میتواند در ارائه خدمات مطلوب به گردشگران و گام مؤثری در معرفی استان باشد.
نماینده شرکت بهشت گستر خزر و مجری خانه مسافر مازندران در غرب مازندران به بابیان اینکه غالب لیدرها یا بلدها بهویژه لیدرهای مسافران عرب بدون مدرک فعالیت دارند، آموزش و ساماندهی این افراد را ضروری میداند.
محسن کیاکجوری ادامه میدهد: بلدهای محلی و بدون درک معتبر یکسری کارهایی انجام میدهد و کسی نمیتواند جلویش را بگیرد زیرا اعتبار کاری برایش مهم نیست، بهعنوان نمونه شمار زیادی افراد تابلو به دست و بدون مجوز فعالیت دارند که برای کسب درآمد بیشتر هر کاری انجام میدهند.
کیاکجوری با اشاره به اینکه میراث فرهنگی آمادگی ارائه آموزشهای لازم را به بلدها و راهنمایان محلی دارد، میگوید: همچنین مؤسسات گردشگری نیز آموزشهایی را برای راهنمایان در نظر میگیرند.
این فعال حوزه گردشگری تصریح کرد: در حال حاضر در غرب مازدران حدود ۲۰ راهنمای گردشگری دارای مدرک و کارت از میراث فرهنگی فعالیت دارند و این تعداد جدای از افرادی هستند که در مراکز اطلاع رسانی و زیر نظر شرکت مجری فعالیت دارند.
در حالی ارائه آموزش به بلدهای محلی در مازندران و ایران در ایستگاه ابتدایی قرار دارد که آموزش این افراد در کشورهای خارجی کاربردهای وسیعی دارد ولی تاکنون حدود ۹۰ نفر در دوره آموزشی راهنمایان محلی مازندران شرکت کردهاند.
بلدهای محلی در کشور کاربردی ندارند
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری با اشاره به چهار رشته راهنمای ایرانگردی و جهانگردی، طبیعتگردی، ژئوتوریسم و راهنمایان بلدهای محلی، گفت: در کشورهای خارجی بلدهای محلی کاربرد بسیاری دارند اما در کشور کاربردی ندارد.
مهران حسنی با توجه به افزایش بوم گردی و جذب توریسم نیاز به بلد محلی منطقه است، اظهار داشت: عدم حضور راهنما و بلد محلی در مناطق مختلف استان برای گردشگران داخلی و خارجی موجب از بین رفتن آثار تاریخی و طبیعت مازندران میشود.
وی بابیان اینکه کارگاه و دوره آموزشی کمکهای اولیه و بهداشت سفر، آموزش ورزشهای روستایی و بازیهای بومی محلی، آموزش زبان، گویش و آئینهای مازندران و کارگاه چگونه ارزان سفر کنیم برگزار شد، عنوان کرد: تاکنون ۹۰ نفر در این دورهها شرکت کردهاند که از این تعداد ۴۰ نفر از مددجویان کمیته امداد سوادکوه هستند.
حسنی سرفصل دروس دورههای آموزشی را آشنایی با مفاهیم و اصلاحات میراث فرهنگی و گردشگری، آشنایی با قوانین و مقررات مربوط به حفظ میراث فرهنگی و طبیعی، جغرافیای جهانگردی و اکو توریسم، جاذبههای تاریخی و میراث فرهنگی استان، فنون راهنمای تور، تاریخ و فرهنگ و اقوام، اصطلاحات انگلیسی درزمینهٔ میراث فرهنگی و گردشگری، صنایعدستی، بهداشت سفر و کمکهای اولیه، آشنایی با قوانین و فرایند صدور سرمایهگذاری، توسعه پایدار و آموزش عملی عنوان کرد.
حسنی با اعلام اینکه حضور راهنما و بلدهای محلی موجب اشتغالزایی و حفظ منطقه میشود، تصریح کرد: حضور بلدهای محلی در توسعه بوم گردی بسیار نقش بسزا و تأثیرگذاری دارد.
وی هدف از برگزاری کلاس و کارگاهها برای ساماندهی بلدهای محلی، رشد منطقه و گردشگران اعلام کرد.
درعینحال، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری مازندران نیز با توجه به حذف دوره راهنمایان بلد محلی در سرفصل جدید این سازمان، گفت: امروزه راهنمایان گردشگری با توجه به تنوع انگیزههای سفر به رشتههای تخصصی تقسیمشده است و یکی از رشتههای شغلی تخصصی راهنمای بلد محلی بوده که از اهمیت بسیاری برخوردار است.
داشتن گروه بلدهای محلی در هدایت و راهنمایی گروههای گردشگری نقش و تأثیر بسزایی دارند
دلاور بزرگ نیا بابیان اینکه راهنمای بلد محلی در بخش گردشگری از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است، اظهار داشت: داشتن گروه بلدهای محلی در هدایت و راهنمایی گروههای گردشگری نقش و تأثیر بسزایی دارند.
وی یکی از اقدامات مهم در این بخش را آموزش و تربیت بلدهای محلی عنوان کرد و افزود: آموزش در ایجاد مهارت لازم بهصورت تخصصی جهت ارائه خدمات به گردشگران در منطقههای مختلف نقش اساسی دارد.
بزرگ نیا بابیان اینکه در راستای توسعه صنعت گردشگری و آگاهی بخشی عمومی باید از منابع انسانی در سطح استان بهویژه روستائیان، دهیاران و شوراهای اسلامی استفاده حداکثری شود، تصریح کرد: بر اساس هماهنگیهای صورت گرفته با مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری، ورزش و جوانان و موسسه آموزشی استان بهمنظور آمادهسازی روستاها در راستای توسعه پایدار گردشگری دوره راهنمایان بلد محلی، آشنایی با قوانین بازیهای بومی، محلی، زبان و گویشهای مختلف آسان با معرفی روستاهای هدف گردشگری با تأکید بر اقامتگاههای بوم گردی استان پس از اخذ مجوز در دو شهر ساری و سوادکوه برگزار شد.
وی با اشاره به اینکه مقوله بوم گردی مناطق مختلف جنگلی، کوهستانی، ساحلی، کویری و ایجاد اقامتگاههای با همین نام بهتازگی وارد ادبیات گردشگری کشور شده است حوزه فعالیت بسیار گستردهای دارد، گفت: تجربه زندگی سنتی و بومی، نزدیکی و پیوند با خوراکهای بومی و محلی، صنایعدستی متنوع، نواهای موسیقی محلی، بازیهای بومی، زبان و گویش و ارتباط آن با جوامع محلی یکی از جنبههای فعالیتهای اقامتگاههای بوم گردی است که هرروز به طرفداران آن افزوده میشود.
بزرگ نیا تصریح کرد: با توجه به جنبههای فعالیت اقامتگاههای بوم گردی حضور بلدهای محلی بهعنوان عوامل کلیدی در فرایند بومیسازی، توجه به سنتها، اقوام، آدابورسوم محلی، فراهم کردن فرصت بازدید از طبیعت و ایجاد بستر فرهنگی پیرامون این اقامتگاهها ضروری است.
سالانه میلیونها مسافر وارد مازندران میشود و با توجه به نقش و جایگاه مهم بلدهای محلی در توسعه گردشگری و ایجاد اشتغال، لازم است بلدها محلی بیشتر موردتوجه مسئولان قرار گیرند زیرا توجه دولتمردان و مسئولان به این گروه سبب توسعه گردشگری بهویژه اکوتورسیم شده و سهم ایران را از درآمدهای غیرنفتی افزایش خواهد داد.