«کویر
لوت» به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت
رسید. کویری که در میان ایرانیان به «دشت لوت» نیز شهرت دارد؛ نامی عجیب
که تضاد میان «دشت» (به معنای سرزمین پست و همواری که از آبرفت رودها به
وجود آمده و به دریا یا دریاچهای دائمی ختم میشود) و «لوت» (به معنای
برهنه و عریان) در آن، بهترین توصیف از این سرزمین ویژه را به دست میدهد.
به
گزارش «تابناک»، پس از ثبت «قناتهای ایرانی» در فهرست جهانی یونسکو در
روز جمعه، «کویر لوت» به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران و بیستویکمین اثر
جهانی کشورمان، ساعاتی قبل (یکشنبه ۲۷ تیر) از سوی کمیته جهانی یونسکو به
ثبت رسید و در کانون توجه جهانیان قرار گرفت.
بدین
ترتیب با احتساب دو اثر ثبت شده از ایران در این نشست در زمره میراثهای
جهانی یونسکو، ایران با دو پله صعود، در رتبه ۱۱ جهان و پس از آمریکا (از
لحاظ تعداد آثار ثبتی) قرار گرفت.
کویر لوت
با مساحتی در حدود ۱۷۵ هزار کیلومتر، در شمال شرقی استان کرمان قرار دارد و
در میان سه استان خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان گسترده شده و
حدود ۱۰ درصد وسعت کشورمان را در بر گرفته است.
سابقهی
تمدنی به هزاره سوم پیش از میلاد میرسد؛ قدمت پنج هزار ساله ای که کشف
حدود سههزار اثر تاریخی از این منطقه بر آن مهر صحه میزند. از جمله این
کشفیات میتوان به درفش پنج هزارساله شهداد اشاره کرد که قدیمیترین درفش
جهان محسوب میشود. این درحالی است که وجود دهها اثر تاریخی شامل قلعه ها،
کاروانسراها، آب انبار و وجود اکوسیستم و طبیعت بکر این منطقه را به الماس
کویرهای جهان معروف کرده است.
در
این منطقه وسیع، علاوه بر جاذبه های تاریخی، جاذبه های طبیعی بی نظیری
مانند کلوت های شهداد، گیاهان منحصر به فرد و حتی گونه های جانوری خاص و
کمیاب را میتوان سراغ گرفت. به این فهرست برخی اعداد و ارقام خاص را هم
میتوان افزود. از جمله اینکه به باور برخی محققان این کویر به عنوان
گرمترین نقطهی زمین شناخته میشود و در سالهای ۲۰۰۵، ۲۰۰۶، ۲۰۰۷، و ۲۰۰۹
به عنوان گرمترین نقطهی کره زمین اندازهگیری شده و در سال ۲۰۰۵ با ثبت
دمای ۷۰.۷ درجهی سانتیگراد، رکورد گرمترین دما در تمام زمین را ثبه نام
خود کرده است.
کویر لوت به سه واحد
جغرافیایی لوت شمالی (که بیشتر از دو واحددیگر کویری و پوشیده شده با شن و
ماسه است)، لوت مرکزی (که کلوتها و تپههای ماسهای در آن قرار دارد) و
لوت جنوبی (که غنیترین پوشش گیاهی این کویر را دارد)، تقسیم میشود.
پرونده
بیابان لوت بر اساس دو معیار از معیارهای چهارکانه میراث طبیعی شامل
پدیدههای طبیعی ویژه که مناطقی با زیباییهای طبیعی استثنایی و اهمیت
زیباییشناسانه را در بر میگیرد و نمونههای برجسته از مراحل عمده تاریخ
زمین، فرآیند زمینشناختی مداوم در تکامل عوارض و یا عوارض فیزیوگرافیک و
ژئومورفیک به یونسکو ارایه شد.
چهلمین
اجلاس یونسکو در استانبول در حالی امروز (یکشنبه) در حالی روز پایانی خود
را سپری کرد که بر اساس برنامه ارائه شده برای آن، قرار بود بررسی
پروندههای طبیعی و منظر فرهنگی در آن تا سه روز دیگر ادامه پیدا کند، اما
به دلیل وقوع ناآرامیهای سیاسی در استانبول، ابتدا به حالت تعلیق درآمد و
در ادامه، تصمیم بر پایان دادن دادن در امروز گرفته شد تا ادامه بررسی
پروندههای مورد نظر به ماه اکتبر در پاریس موکول شود.
ثبت
کویر لوت به عنوان نخستین میراث طبیعی کشورمان در زمره میراث های جهانی
یونسکو از این رو حائز اهمیت است که بدانیم مسئولان کشورمان در سالهای
گذشته تلاش داشتند تا کوه دماوند را به عنوان نخستین اثر طبیعی کشورمان در
میراث های جهانی به ثبت برسانند که موفق به این امر نشده بودند؛ اتفاقی که
گویا دیگر در دستور کار ایشان قرار ندارد و حال و روز ناخوش این کوه، به
ویژه در کوهپایه های جنوبی آن که همواره مورد هجوم زمین خواران و معدن
کاوان قرار دارد، میتواند یکی از موانع شاخص در راه جهانی شدن مرتفع ترین
کوه کشورمان باشد.