در تاریخ تمدن ایران کهن آئین‌های
متفاوتی با عید نوروز مرتبط بوده است که اجرای مراسم چهارشنبه‌سوری، پخت آش
چهارشنبه‌سوری، توزیع آجیل چهارشنبه‌سوری، قاشق‌زنی، فال گوش‌نشینی، کوزه‌شکنی،
حنابندان، تخم‌مرغ شکستن، شال‌اندازی، خرید اسپنددانه، چراغانی، فال کوزه، ریختن
آب به گوشه و کنار خانه، شکستن گردو، گفتن آرزو به یه آب روان، فریاد زدن خواسته‌ها
در چاه کهن، قفل بستن به گردن، نشستن روی چرخ کوزه‌گری و .... از آنجمله است.
از دوره هخامنشیان
به بعد و به مرور در دوره‌های سلوکی، اشکانی و ساسانی در شهرهای مختلف به فراخور
آداب و رسوم و اعتقادات آن مناطق، برخی از این آئین‌ها اجرا می‌شد و اغلب استان‌های
باستانی مانند استان مرکزی، همدان، خوزستان، یزد، کرمانشاه، لرستان، گیلان و ...
ردپایی از این آئین‌ها را دارند.
به گفته‌ی رئیس میراث فرهنگی
صنایع دستی و گردشگری ساوه، این شهر کهن نیز
از این آئین‌ها بی‌بهره نبوده و آئین‌هایی مانند کوزه‌شکنی، آش و آجیل چهارشنبه
سوری، حنابندان و ... در این خطه ایران‌زمین وجود داشته
و برخی از آنها ادامه دارد.
علی‌اکبر صدیف، کوزه‌شکنی در
آستانه سال نو را اینگونه تشریح می‌کند که مردم مقداری زغال به نشانه سیاه‌بختی،
نمک به نشانه شور(چشمی) و بی‌ارزش ترین سکه متداول را به نشانه تنگدستی داخل یک
کوزه سفالین که به این منظور خریده شده بود می‌انداختند و دور سر افراد خانواده می‌چرخاندند
و نفر آخر کوزه را به پشت‌بام می‌برد و به کوچه پرتاب می‌کرد و می‌گفت: "درد
و بلای خانه را به کوچه ریختم".
وی در خصوص آش چهارشنبه‌سوری
نیز می‌گوید: گاه خانواده ها نذر می کردند برای رسیدن به حاجات خود و یا شفای
بیماران آش بپزند. اندکی از این آش را
به بیمار داده و بقیه را به فقرا می‌دادند. این سنت امروزه با تغییراتی به لحظه
سال تحویل انتقال پیدا کرده است و در ساوه متعقدند باید آن لحظه آش رشته پخت و
رشته آن را دقیقا در لحظه تحویل سال ریخت تا گره از مشکلات برداشته شود.
آجیل چهارشنبه‌سوری نیز به گفته‌ی
این کارشناس حوزه میراث فرهنگی و گردشگری، آجیلی است که از هفت مغز تهیه شده و
جنبه نذری داشت. به هنگام تهیه آن آیاتی از قرآن را بر آجیل تلاوت می‌کردند و همه
اعضای خانواده باید برای شگون و تندرستی از آن می‌خوردند. امروزه جنبه نذورات در
این سنت کمرنگ شده و آجیل بیشتر در قالب تنقلات در سفره‌های نوروزی نمایان شده است.
حنابندان نیز از دیگر سنت‌ها و
آئین‌هایی است که امروزه هم رواج دارد. استفاده از حنا بیشتر در شادی‌ها مرسوم است
و برای رنگ دادن به زندگی مشترک و برخورداری از سالی رنگین و سرشار از شادی مورد
استفاده قرار می‌گیرد.
به گفته‌ی این مقام مسئول، مردم
در این آئین باستانی بیشتر موهای خود را حنا می‌بستند تا علاوه بر جنبه تزئینی، حس
شادمانی را در آستانه سال نو در خانواده تقویت کنند. اینکار معمولا قبل از تحویل
سال انجام می‌شد و اگر هم کسی فرصت پیدا نمی‌کرد قبل از سال حنا ببندد در میهمانی‌ها
و دید و بازدیدهای سال نو در منازل یکدیگر جشن سال نو را با حنابندان خود و
میهمانان نوروزی برپا می‌کردند.