به گزارش تابناک قم، ابنیه قم دارای ظرفیت‌های قوی در زمینه معماری است به طوری که تعدد فضاها و ابنیه مختلف از نظر کیفیت، ارزش‌های معماری و عملکردی یکدیگر را تحت الشعاع قرار می‌دهد در حالی که هر یک از این فضاها به تنهایی می‌تواند کانون و نقطه عطفی برای شهر باشد.
هر یک از این بناها به نوبه خود غنای معماری، عملکردی، شهرسازی و معنوی کیفیت فوق العاده دارد که از جمله این فضاها می‌توان به مسجد امام حسن عسکری، مسجد اعظم، مسجد جامع و بارگاه کریمه اهل بیت(س) و مجموعه چهل اختران و مسجد جمکران اشاره کرد.
همه این اماکن در کنار یکدیگر در شهر قم قرار گرفته ولی لازم است برای هر یک از آنها در جایگاه خود سرمایه‌گذاری و فرهنگ‌سازی شود. مسجد جامع از جمله اماکنی است که از نظر شناساندن کیفیت معماری، عملکردی، شهرسازی و... لطمه خورده در حالی که از نظر تاریخی و عملکردی بسیار غنی است.
مسجد جامع کانون معنوی شهر است. اگر دوره‌های تاریخی مسجد جامع را بررسی کنید مشاهده می‌شود در همه ادوار تاریخی مسجد از جنبه تزئینات معماری و فضاها مورد توجه قرار گرفته است.
مسجد جامع قم در خیابان آذر واقع شده که برخی تاریخ‌نویسان بخش‌هایی از بنای آن را مربوط به دوران سلجوقی می‌دانند و از بخش‌های مختلف سردر ورودی، صحن، ایوان، گنبدخانه و شبستان تشکیل شده که معماری، کاشیکاری‌ها و مقرنس‌کاری آن چشم هر بیننده را نوازش می‌دهد.
فراهم‌سازی بستر شناساندن مسجد جامع
به گفته روح الله امراللهی، نایب رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر قم مسجد جامع قم از نظر اندیشمندان حوزه معماری و شهرسازی شهر قم مهم است و در زمان دفاع مقدس مانند مساجد دیگر یکی از کانون‌های اصلی اعزام بسیجیان به جبهه‌ها بوده ولی به طور عملی تعدد اماکن تاریخی همچون سایه‌ای مانع مشاهده جاذبه‌های این ابنیه شده است.
وی تصریح کرد: دانشجویان، متخصصان و اساتید رشته‌های معماری و شهرسازی باید به این امر بپردازند و در زمینه مجموعه مسجد جامع و محیط پیرامونی و بازارها تحقیق کنند.
با پرس و جو از برخی مردم تنها برخی مسجد جامع را در حد اسم می‌شناسند در حالی که این مسجد با ایوان بزرگ و شبستان مجموعه همه عناصر است و حتی در مقایسه مسجد جامع سایر شهرها وسعت بیشتری دارد.
نایب رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر قم خاطرنشان کرد: زمانی که گردشگر از خارج قم وارد شهر می‌شود ابتدا فضاهای دیگر را مشاهده می‌کند بنابراین فرصت مشاهده مسجد جامع از دست می‌رود.
وی معتقد است باید متولیان امر مانند سازمان‌های میراث فرهنگی، راه و شهرسازی و شهرداری پویایی مسجد جامع را در دستور کار قرار دهند و در کنار آن مجموعه اوقاف و امور مساجد در برنامه‌های فرهنگی و معنوی خود سهم مسجد جامع را ادا کنند.
ضروری است ظرفیت مسجد جامع برای مردم قم و گردشگران شناسانده شود تا زمان بیشتری برای مشاهده ابنیه تاریخی در قم صرف کنند.
فقدان بستر در حوزه گردشگری
امراللهی فقدان بسترسازی مناسب در حوزه گردشگری در شهر قم را یکی از مشکلات ذکر کرد و افزود: زمانی که بسترسازی انجام نشود وقتی که گردشگر به شهر قم سفر می‌کند از وجود چنین فضاهایی بی‌اطلاع است.
وی با اشاره به تعدد فضاها و اماکن تاریخی قم گفت: لازم است برنامه‌ریزی جامعی در حوزه تورهای قم گردی انجام شود تا گردشگر به این مسیرها هدایت شود و در کنار آن لیدرها و کارشناسانی باشد که ارزش‌های معماری و دلایل منحصر به فرد این فضاها را برای گردشگر بیان کنند تا با مشاهده آنها لذت ببرد و ذهن آنها را تحریک کند تا زمان بیشتری برای بازدید از این فضاها صرف کند.
مسجد جامع قم با طراحی و نوع کاشیکاری خود کوله‌باری از تاریخ معماری و معنوی را بر دوش دارد که این امر در شبستان‌ها، ایوان‌ها و گنبد مسجد خودنمایی می‌کند و نظر هر بازدیدکننده را به سوی خود جذب می‌کند ولی تا کنون شناساندن این آثار تاریخی مورد غفلت واقع شده و به عمق ارزش آن پی برده نشده است بنابراین شناساندن این بنا باید در دستور کار متولیان امر قرار گیرد.
