دستگاه دیپلماسی کشورمان در یک ماه اخیر میتوانست مقصد نخست سفرهای «برهم صالح»، رییسجمهوری عراق و «عمرانخان»، نخست وزیر پاکستان باشد اما با تعلل و غفلتهایی که در این باره از سوی وزارت خارجه شاهد بودیم این اتفاق روی نداد و دولتمردان عراق و پاکستان کشورهای عربی را بهعنوان مقصد نخست سفرهای خود برگزیدند.
«برهم صالح» 40روز پس از انتخابش بهعنوان رییسجمهوری عراق در حالی با هیأت همراه خود به تهران سفر کرد که پیش از این سفرهایی به اردن، کویت و امارات انجام داده بود؛ سفرهایی که میتوانست پس از سفر به ایران صورت گیرد اما به علت تعللی که وزارت خارجه کشورمان در میزبانی از وی انجام داد، وی به ناچار به دیگر کشورهای منطقه سفر کرد و پس از انجام این سفرها بود که وارد تهران شد و در مجموعه سعدآباد مورد استقبال آقای حسن روحانی، رییسجمهوری کشورمان قرار گرفت؛ استقبالی که میتوانست زودتر از این صورت گیرد چرا که برهم صالح، تهران را نخستین مقصد سفرهای خارجی خود انتخاب کرده بود اما آماده نبودن وزارت خارجه و بیان کردن تعطیلات، سفر وی را با تأخیر همراه ساخت.
لزوم توسعه روابط با همسایگان
ایران از جمله کشورهایی است که همسایگان بسیار زیادی دارد. وجود 15کشور در اطراف ایران ظرفیت و فرصت بسیار بالایی است که بهتر است ارتباط با این کشورها در اولویت روابط دیپلماتیک ما قرار گیرد؛ بهخصوص که در این دوران با فشار غربیها و محدودسازی آنها روبهرو هستیم، بنابراین همسایگان میتوانند به ما کمک کنند که یکی از آنها کشور پاکستان و یا عراق است چرا که هم بهجهت فرهنگی و مذهبی و هم مرزهای طولانی با آنها همسایهایم.
در سالهای اخیر متأسفانه وزارت خارجه وقت و انرژی خود را صرف مذاکره با اروپا و آمریکا برای برجام کرده است و در تنظیم مناسباتمان با کشورهای همسایه عقب ماندهایم و فاصله زیادی بین ما و کشورهای همسایه ایجاد شده است و شاید برخی برخوردهای خصومتآمیز میان ایران و برخی از کشورهای همسایه برای همین باشد که وقت کافی برای برقراری مناسبات با آنها نگذاشتهایم.
عراق و پاکستان از جمله کشورهاییهستند که حتی در میان همسایگان ما نیز باید در اولویت باشند که اگر تعللی از سوی ایران برای برقراری رابطه راهبردی ایجاد شود طبیعی است که رقبای ما میروند و این مناسبات را برقرار میکنند و جا را برای کشور ما تنگ میکنند.
فرصت عمرانخان؛ غفلت دیپلماسی ایران
پیش از این هم؛ شاهد غفلت دیپلماسی ایران در سفر نخستوزیر پاکستان به کشورمان بودیم، آنجا که او در نطق انتخاباتیاش در شهر کراچی اعلام کرده بود که اگر قدرت را بهدست بگیرد، نخواهد گذاشت از خاک پاکستان علیه دیگر کشورها استفاده شود. این سخن اشارهای مستقیم به استفاده نیروهای ناتو و آمریکا از خاک پاکستان برای انتقال تجهیزات و نیرو به افغانستان داشت. این صحبت از «عمرانخان» نخستوزیر جدید پاکستان است؛ کسی که با رأی آوردنش در انتخابات پاکستان موجب نگرانی مقامات سعودی شد چرا که او مخالف ایفای نقش کشورش در جنگ یمن و خواهان روابط قوی با ایران بود و توانسته بود همپیمان سعودیها یعنی «نوازشریف» را در انتخابات شکست دهد.
از اینرو عربستان نگران تغییرات گسترده در سیاست خارجی اسلامآباد بود. چراکه در مالزی هم «مهاتیر محمد» پس از تصدی نخستوزیری، نیروهای کشورش را از جنگ یمن خارج کرد و انتظار میرفت که عمرانخان نیز دست به اقدامی مشابه بزند و از ائتلاف اسلامی محمدبنسلمان، ولیعهد سعودی که در سال۲۰۱۵ ایجاد شد، خارج شود.
روی کار آمدن چنین سیاستمداری میتواند فرصتی باشد برای کشورمان، برای گسترش روابط با این همسایه دیرینهاش که ششمین زرادخانه بزرگ هستهای در جهان، پنجمین ارتش بزرگ و دومین جمعیت بزرگ مسلمانان در جهان را در اختیار دارد؛ فرصتی که البته تا به امروز از آن استفاده نشده است.
«ملک سلمان» پادشاه عربستان که از روی کار آمدن عمرانخان نیز دل خوشی نداشت، نخستین مقامی بود که در 5مرداد پیروزی عمرانخان در انتخابات را تبریک گفت و به مناسبت پیروزی در انتخابات، از وی برای سفر به ریاض دعوت کرد. اما رییسجمهوری ایران در روز هجدهم مردادماه در تماس تلفنی پیروزی عمرانخان را تبریک میگوید.
همچنین رییس دستگاه دیپلماسی ایران نیز که حامل پیام رهبر انقلاب برای نخستوزیر جدید پاکستان و قهرمان ورزشی بود با تعلل بسیاری این سفر را انجام داد؛ سفری که اگر زودتر صورت میگرفت میتوانست تاحدودی ردپای عربستان در اسلامآباد را کمرنگ سازد و نقشآفرینی ایران را در کشوری که از لحاظ مرز و مذهب بیشترین اشتراکات را با ما دارد، بیشتر کند.
حتی «مهدی هنردوست» سفیر ایران در اسلامآباد نیز در زمان روی کار آمدن عمرانخان در پاکستان نبوده و با تعللی قابل توجه، در 9مردادماه طی نامهای پیروزی عمرانخان، رهبر حزب تحریک انصاف در انتخابات پاکستان را تبریک میگوید.
پس از این رویدادها بود که عمرانخان در نخستین سفر خود به عربستان سعودی - کشوری که از روی کار آمدنش نگران بود- رفت.
توصیه رهبری به توسعه روابط منطقهای
لزوم توجه به توسعه روابط منطقهای در دستگاه دیپلماسی کشورمان بیشتر زمانی دیده میشود که رهبر انقلاب در دیدار اخیر خود با سفیران، کارداران و مسوولان وزارت امورخارجه، تأمین و حفظ منافع ملی بهمعنای حقیقی را هدف اصلی سیاست خارجی خواندند.
ایشان، گسترش ارتباطات چندجانبه و بهویژه دو جانبه و توجه خاص به تشکلهای منطقهای را ضروری برشمردند و افزودند: «سفرا و نمایندگان ایران در خارج باید به ظرفیتها و تواناییهای ملت و کشور کاملاً واقف باشند.»
ایشان با بیان بایدها و نبایدهای دیپلماسی در نظام اسلامی افزودند: میتوان با روحیه صحیح انقلابی و دیپلماسی هوشمندانه و هدفمند، روابط خارجی را گسترش داد و عناصر قدرت نظام را به پشتوانهای برای دستاوردهای سیاسی و دیپلماسی تبدیل کرد.
انتظار میرود همانگونه که رییسجمهوری کشورمان، دکتر روحانی سال گذشته در دیدار با رییس مجلس سنای پاکستان، توسعه و تقویت روابط با همسایگان را از اولویتهای سیاست خارجی کشور توصیف کردند، بر گسترش و توجه بیشتر به روابط با کشورهای منطقهای همچون پاکستان و عراق اهتمام بیشتری کنند.
انتهای پیام/*